افلاطون ۳۵۰ سال پیش از میلاد از تمدنی شگفت انگیز به نام آتلانتیس نام برده که ۱۲ هزار سال قبل از آن تاریخ وجود داشته است.

افلاطون شهرهای آتلانتیس را هندسی و زیبا توصیف کرده، اما می افزاید: این تمدن تنها در یک شب به دلیل زمین لرزه ای مهیب و فرورفتن به زیر دریا نابود می شود. آیا آتشفشان جزیره زیبای سنتورینی در کشور یونان همان آتلانتیس گمشده است؟ آیا فعالیت های آتشفشانی اخیر دوباره قصد جان آن را دارند؟

جزیره سنتورینی در ۲۰۰ کیلومتری کشور یونان در دریای اژه واقع شده است. در طول قرن های متمادی یونانیان روستاهایی را بر لبه های آتشفشانی بنا می کردند. عده ای از مردم محلی اعتقاد دارند این جزیره که پیشتر با نام «ترا» خوانده می شد همان شهر گمشده و افسانه ای آتلانتیس است. این مکان یک جزیره آتشفشانی است که به لحاظ زیبایی و قدمت شناخته شده است، اما لرزش های گاه و بیگاه این جزیره در سال گذشته نگرانی های زیادی را برانگیخت و همین موضوع زمینه ساز تحقیقات گسترده ای شد.

سیستم های تعیین موقعیت جهانی اعم از جی پی اس و ماهواره ها تائید می کنند جزایر آتلانتیس در حال تغییر و تحول است. مردم محلی سانتورینی سال گذشته مشکوک شدند که آیا فاجعه ای در مجموعه جزایر یونان در شرف تکوین است یا خیر. لرزش های گاه و بیگاه و استشمام بویی عجیب ترس و دلهره را با خود برای مردم این مناطق به ارمغان آورد. اکنون رادارهای ماهواره ای منبع همه این نشانه های وهم برانگیز را شناسایی کرده است. ژانویه ۲۰۱۱ تا آوریل ۲۰۱۲ فعالیت هایی در آتشفشان این منطقه ثبت شده است. ابعاد آتشفشان مذکور حدود ۱۰ تا ۲۰ میلیون مترمکعب است و در مقام مقایسه ۱۵ برابر حجم استادیوم المپیک لندن است. فعالیت های زیرزمینی باعث شده حتی قسمت هایی از این جزایر حدود ۸ تا ۱۴ سانتی متر گسترش پیدا کند. این آتشفشان مدت ۶۰ سال خاموش بوده است.

پروفسور نومیکو پاراسکوی که یک زمین شناس از دانشگاه آتن است، می گوید اتفاقات اخیر لزوما به معنای فوران سریع این آتشفشان عظیم نیست، اما همه این موارد نشان می دهد سنتورینی یک آتشفشان فعال است.

پروفسور پاراسکوی در ادامه افزود: از آنجا که در ماه های اخیر از شدت زمین لرزه ها و میزان فعالیت های زیرزمینی کاسته شده، ظاهرا آتشفشان به این زودی ها فوران نخواهد کرد. حتی بعید نیست که آتشفشان برای چند سالی همچنان خاموش بماند. دانشمندان هنوز اطلاعات کافی را درباره چرخه حیات آتشفشان های بزرگ ندارند و نمی توانند از وقوع یا عدم وقوع آتشفشان با قطعیت صحبت کنند.

آیا آتشفشان، آتلانتیس را دوباره خواهد بلعید؟

جزیره ای کوچک به نام نیاکامنی که یکی از بخش های زیرمجموعه شهرداری سانتورینی است، همین اواخر سوخت و حالا یک جزیره غیرمسکونی خیلی کوچک، اما فعال از نظر زمین شناسی است. جزیره مذکور در کاسه آتشفشانی سنتورینی واقع است. منظور از کاسه آتشفشانی یا کالدرا مجموعه کنونی جزایر سنتورینی است که بعد از آتشفشان بزرگ پیشین حدود ۳۶۰۰ سال قبل شکل گرفته ا ند. از نظر تاریخی فعالیت آن زمان این آتشفشان عظیم یکی از بزرگ ترین ها در نوع خود بوده است.

آتشفشان احتمالا تمدن مینوآن را در نزدیکی جزیره کرت نابود کرده است. پروفسور دیوید پایل یک متخصص در امور آتشفشان ها از دانشگاه آکسفورد می گوید که فوران آتشفشان سانتورینی می تواند با آنچه در پومپی اتفاق افتاد، قابل قیاس باشد. پروفسور پایل اعتقاد دارد درپنج قرن اخیر آتشفشان سنتورینی فوران های کوچکی داشته که به هیچ وجه خطرناک نبوده اند.

آخرین فوران که سال ۱۹۵۰ رخ داد، تنها برای پرکردن چند زمین تنیس کفایت می کرد. مواردی همچون دفع خاکستر که می تواند مشکلات عدیده ای در سفرهای هوایی ایجاد کند، گزارش شده اما آنچه از آن به نام فوران آتشفشانی نام برده می شود در عمل، موضوع کاملا متفاوتی است. پروفسور پایل افزود این آتشفشان بظاهر خاموش مکان مناسبی برای بیشتر آموختن است. از آنجا که داده های ماهواره ای معدودی از گذشته در دست است، تجزیه و تحلیل داده های کنونی کمی با مشکل مواجه شده است.

پروفسور پایل می گوید آتشفشان های بزرگی همچون سنتورینی و یلواستون صدها بلکه هزاران سال را در خاموشی می گذرانند، اما گاهی اوقات شرایطی به وجود می آید که خواب این غول های خفته را آشفته می کند.

nationalgeographic

مترجم: فرناز حیدری