اقیانوس ها سرشار از شگفتی هستند. از آنجا که آنها بخش عمده ای از کره زمین را تشکیل می دهند، تاثیرات آنها بر زیست کره قابل ملاحظه است. این پیکره های عظیم آبی منشا ناشناخته ای دارند که هنوز بحث در مورد آن بسیار است. زنجیره حیات در اقیانوس ها پیچیده و در عین حال ساده است. شناخت هر یک از رازهای اقیانوس ها دریچه تازه ای را به روی بشر خواهد گشود.

 

دهه ۱۹۶۰ برای اولین بار فرضیه هایی مطرح شد، مبنی بر آن که فقدان ویتامین های گروه ب در اکوسیستم های آبی بر رشد فیتوپلانکتون ها تاثیرگذار است. فیتوپلانکتون ها گیاهان ذره بینی شناور موجود در دریاها هستند که به طور عمده از دیاتومه ها (جلبک های ریز با اسکلت سیلیسی) تشکیل شده اند. آنها فتوسنتز را مانند گیاهان دیگر با استفاده از نور خورشید که به داخل دریا نفوذ می کند، انجام می دهند. فیتوپلانکتون ها اساس زنجیره غذایی جانوران دریایی هستند و از این لحاظ باید آنها را سرمنشا حیات دریایی قلمداد کرد.

 

ویتامین های گروه ب ترکیبات آلی هستند که در آب اقیانوس ها حل می شوند و برای بقای سلول ها بسیار مهم و حیاتی هستند. نواحی ای که با فقر ویتامین ب مواجه هستند، احتمالا مانع از رشد و تکثیر فیتوپلانکتون ها می شوند.

 

دیوید کارل، استاد اقیانوس شناسی و مدیر مرکز اقیانوس شناسی میکروبی می گوید، مهم ترین نتیجه تحقیقات ما این است که پنج نوع ویتامین ب مهم در اکوسیستم های آبی نوسان دارند. این پنج نوع ظاهرا دارای منشا یکسانی نیستند. پروفسور کارل که در بخش تحقیقات و آموزش دانشگاه هاوایی مشغول کار است، خاطرنشان ساخت این وضعیت باعث می شود در میان جوامع میکروبی فعل و انفعالات پیچیده ای از همزیستی گرفته تا رقابت ایجاد شود.

 

فیتوپلانکتون ها علاوه بر این که غذای موجودات ریز دریایی را تشکیل می دهند، دی اکسیدکربن هوا را هم جذب می کنند. سوزاندن سوخت های فسیلی باعث شده میزان دی اکسیدکربن به حداکثر خود برسد و این میزان در نیم میلیون سال گذشته تا به این حد نبوده است. فیتوپلانکتون ها تا حد زیادی توانسته اند نقش خود را در جذب دی اکسیدکربن بخوبی ایفا کنند اما این که تا چه حد قادر به ادامه این روند هستند، معلوم نیست.

 

بلوم های فیتوپلانکتونی توده های بزرگ پلانکتون ها هستند که به طور متناوب و منظم در زمان های مختلف سال تولید می شوند و در سطح آب دریا شناور می مانند. در این مرحله از رشد است که فیتوپلانکتون های مشخصی شروع به ترشح مواد سمی می کنند تا بلوم ها سمی شوند و از بین بروند. در این حالت به اصطلاح گفته می شود که فیتوپلانکتون ها دچار کشند سرخ شده اند. درجه حرارت، نور خورشید و مواد غذایی موجود در آب همه و همه می توانند بر بلوم ها تاثیرگذار باشند. کشند سرخ نام معمول بلوم های جلبکی است. پدیده ای که ممکن است در مصب، دریاها و حتی آب های شیرین اتفاق بیفتد. تغییر رنگ سطح آب به رنگ قرمز که به واسطه این پدیده رخ می دهد، یکی از راه های شنــاخت آنهـا​ست. این پدیده را بیشتر در مناطق ساحلی می توان مشاهده کرد. گفتنی است که تخلیه پساب های صنعتی و خانگی که حاوی ترکیبات نیتراته و فسفات ها هستند، باعث می شود فیتوپلانکتون ها ناگهان با یک منبع غذایی غنی مواجه شوند و تعداد آنها زیاد شود. حتی ذرات گرد و غبار هم می توانند ترکیبات غذایی لازم را در اختیار این مجموعه قرار دهند. ترشح سم توسط برخی فیتوپلانکتون ها نه تنها باعث مرگ عده ای از فیتوپلانکتون ها می شود بلکه حتی روی آبشش ماهیان اثر نامطلوبی دارد. برای تجزیه فیتوپلانکتون های مرده اکسیژن محلول در آب مصرف می شود و اینجاست که کل زنجیره غذایی با مشکل کمبود اکسیژن مواجه خواهد شد. اما دلیل اصلی این رفتار فیتوپلانکتون ها هنوز جای تحقیق زیادی دارد. یک فرضیه این است که ویتامین های B۷ و B۱۲ احتمالا باعث ترشح مواد سمی می شود اما این فرضیه هنوز ثابت نشده است. این تحقیقات مستلزم بررسی بیشتر در آب های اقیانوس آرام شمالی است و تیم تحقیقاتی دانشگاه هاوایی قرار است در این زمینه تحقیقات بیشتری انجام دهد.

مترجم: فرناز حیدری

منبع: Sciencedaily/chron/Seagrant