وقتی هوای پایتخت تیره و تار می شود یعنی بحرانی در راه است بحران آلودگی و هزاران درد و مرض.

آن وقت مسوولان در سیاهی شهری به نام تهران گردهم می آیند تا با ریشه یابی این بحران گوشمالی هم به عوامل ایجادکننده آن بدهند. هرچند نتیجه این دورهمی به تعطیلی چند روزه کلان شهرها ختم می شود اما در ریشه یابی معضل آلودگی، حتما بدوبیراهی نیز حواله خودروسازان می شود تا شایدهم دل مشتریان منتقد به قیمت خودروخنک شود و هم دل مسوولانی که چاره ای برای این آلودگی نمی یایند. در هر حال پدیده وارونگی هوا هر سال با سرد شدن هوا به سراغ کلان شهرهای کشور می آید این درحالی است که بسیاری از شهرها همچون توکیو و مکزیکوسیتی توانستند با برنامه های مدون و یکپارچه در مقابل این پدیده قرن مقابله کنند .حال مسوولان کشور ما به گونه ای از این معضل یاد می کنند که انگار نه تنها راه حلی برای آن یافت نمی شود بلکه باید دست به دعا نیز شد تا شاید بادی بارانی از راه برسد تا این معضل بطور موقت حل شود.

این در شرایطی است که برنامه جامع کاهش آلودگی هوا در سال ۷۸ تصویب و قرار بر آن بود که تاسال ۸۴ خاتمه یابد. در همین حال پیش بینی شده بود که با اجرای این برنامه ۸۰ درصد آلودگی خودروها کاهش یابد. اما برنامه مذکور نه تنها با بی تفاوتی مسوولان مواجه شد بلکه تولید خودروهای دیزلی نیز در شرایطی که سوخت دیزل استاندارد وارد جایگاه ها نشده به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. دراین بین استاندارد یورو ۴ که به نوعی استاندارد آلایندگی خودروهای تولیدی محسوب می شود، اصلی مهم در برنامه جامع کاهش آلودگی هوا دیده شده است. با این وجود قرار بود که ارتقاء استاندارد آلایندگی خودروها از یورو ۲ به یورو۴ تا پایان سال جاری و همزمان با توزیع سراسری سوخت یورو۴ از سوی خودروسازان اجرایی شود. این در حالی است که پس از سه سال وعده و وعید خودروسازان مبنی بر اجرایی کردن این اصل مهم، حالا دست اندرکاران صنعت مذکور از مشکلات نقدینگی و عدم حمایت های دولتی می نالند و عنوان می کنند که این طرح درشرایط کنونی به دلیل کمبود بودجه قابلیت اجرایی ندارد.

پارسال در چنین روزی به مناسبت روز هوای پاک خودروسازان در حضور رییس جمهور چند نمونه از خودروهای تولیدی خود را به عنوان خودروها پاک به نمایش گذاشتند و در آن روز بود که رییس سازمان حفاظت از محیط زیست عنوان کرد که حتی معاینه فنی خودروها از سال آینده با استاندارد یورو۴ انجام خواهد شد و به خودروهایی که این استاندارد را نداشته باشند اجازه تردد نخواهیم داد. حال در شرایطی ماه های آخر سال را پشت سر می گذاریم که خودروسازان از عدم تامین قطعات مربوط به استاندارد یورو ۴ شکایت دارند واز سوی دیگر عنوان می کنند که با توجه به محدودیت های بین المللی و مشکلات مالی نمی توانند خودروهای یورو۴ تولید کنند.

بنابراین به رغم دور جدید تهدیدات سازمان حفاظت از محیط زیست، باردیگر خودروسازان بدعهدی کردند و از حالا اذهان عمومی و مسوولان را آماده می کنند که سال آینده توقع تولید خودروی پاک را نداشته باشند. حال این سوال مطرح است که به راستی سهم خودروسازان در آلودگی هوا به چه میزان است؟

در این زمینه یکی از کارشناسان خودرو معتقد است که هر چند خودرو و سوخت توزیعی می تواند عامل مهمی در ایجاد آلودگی هوا باشد اما تمام ماجرای آلودگی کلان شهرها به این دو عامل ختم نمی شود. وی با اشاره به اینکه آلودگی هوا با کیفیت محصولات تولید خودروسازان در شرایط فعلی خیلی مرتبط نیست عنوان می کند که از آنجا که میزان جدی آلایندگی خودروها به کیفیت سوخت، ترافیک شهری و در عین حال وجود خودروهای فرسوده مربوط می شود بهتر است که ابتدا راه حلی برای این مشکلات پیدا شود زیرا محصولات فعلی خودروسازان که با استاندارد یورو ۲ تولید می شود می تواند به میزان لازم پاسخگوی مسائل زیست محیطی باشد. اظهارنظر این کارشناس خودرو درحالی است که هم اکنون خودروهای تولیدی در شرکت های بزرگ خودروسازی دنیا با استاندارد یورو ۵ تولید می شوند. اما این سوال در شرایط کنونی که آلودگی هوا به بحران ملی تبدیل شده مطرح است که آیا اجرای استاندارد یورو ۴ می تواند معجزه رفع آلودگی هوا شود. در این زمینه انجمن خودروسازان چند روش را به عنوان دستیابی به هدف کاهش آلایندگی هوا مطرح کرده است. این انجمن براساس تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته عنوان می کند که آلایندگی هر کیلومتر پیمایش خورو با استاندارد یورو ۲ به میزان ۲/۷۰ گرم گاز آلاینده است این درحالی است که آلایندگی هر کیلومتر پیمایش خودرو با استاندارد یورو ۴ به میزان ۱/۱۸ گرم برآورد شده است که اختلاف آن ۱/۵۲ گرم گاز آلاینده است. در ادامه، این انجمن برآورد کرده که با فرض تولید سالانه ۱/۵ میلیون خودروی سبک با استاندارد یورو۴ و با فرض ۱۲۰۰ کیلومتر پیمایش سالانه هرخودرو، هر سال ۲۷ هزار و۳۶۰ تن کاهش آلایندگی خواهیم داشت .انجمن خودروسازان اماراهکار دیگری برای کاهش سالانه ۲۷ هزار و ۳۶۰ تن آلایندگی با هزینه کمتر پیشنهاد داده که آن خروج خوروهای فرسوده و کاربراتوری است.