عضویت در سایت کلیکی لایف کلیک

سلام

لطفاً برای درآمد از اینترنت در سایت زیر عضو شوید:

http://old.lifeclick.ir/?r=661859125

انتشار : ۳ خرداد ۱۳۹۶

برچسب های مهم

زمین را باید شست

آلودگی در سال های اخیر از مهم ترین عوامل تهدید حیات تمام جانداران شناخته می شود. افزایش جمعیت و افزایش میزان مصرف، از اصلی ترین دلایل ایجاد آلودگی ها به شمار می آید که نه تنها حیات انسان ها را با خطر مواجه کرده، بلکه تمام اشکال مختلف حیات نیز تحت تاثیر آن قرار گرفته است.

شناخت انواع آلودگی ها و تاثیر هر کدام بر حیات جانداران به منظور کاهش اثرات سوء آنها، اهمیت بسیاری دارد و انسان به عنوان اصلی ترین آلوده کننده طبیعت می تواند نقش بسزایی در جلوگیری از ایجاد آلودگی ها و همچنین کاهش آنها برای حفاظت از محیط زیست و ساکنان آن ایفا کند.

شرایط موجود از نظر وجود انواع آلودگی ها و تاثیر آن بر جانداران بویژه حیات وحش، نیاز به استفاده از تجربیات گذشته، پژوهش های روز دنیا و به کارگیری فناوری های جدید برای محدودکردن منابع آلوده کننده و جلوگیری از مصرف بیش از حد آلاینده ها را دو چندان می کند. در این مقاله به طور مختصر به بررسی اثرات انواع آلودگی روی موجودات زنده می پردازیم.

آلودگی های نفتی و شیمیایی

پرهای پرندگان به صورت لایه ای عایق، از بدن و پوست آنها در برابر عناصر مختلف آب حفاظت می کند. هنگامی که آب بر اثر مواد نفتی آلوده می شود، پر پرندگان را می پوشاند و موجب چسبیدن پرها به یکدیگر می شود. در نتیجه پرها خاصیت عایقی خود را از دست می دهند و بر اثر آن پوست پرندگان در معرض خطر انواع آلودگی ها و مسمومیت ها قرار می گیرد. در بعضی موارد نیز پرندگان هنگامی که طبق عادت پرهایشان را تمیز می کنند، مواد نفتی را می بلعند که در نتیجه موجب بیماری یا مرگ آنها بر اثر مسمومیت به این مواد می شود.

یکی از دلایل به گل نشستن پستانداران دریایی نیز آلودگی های نفتی و شیمیایی شناخته شده است. این آلودگی ها ویژگی اکولوکیشن (سیستم تعیین مکان به وسیله صوت) در پستانداران دریایی را تحت تاثیر قرار می دهد. بر اثر آلودگی آب حیواناتی مانند دلفین مسیر خود را گم می کنند و در سواحل دریاها به گل می نشینند و در بسیاری از موارد بر اثر جراحت برخورد با صخره ها یا کم آبی از بین می روند.

سموم آلی کلره که در کشاورزی و صنایع استفاده می شود، در بافت چربی موجودات زنده ذخیره می شود و در طول زنجیره غذایی تجمع پیدا می کند. به طوری که در موجودات بالای زنجیره غذایی مانند پستانداران بزرگ، تراکم سم در بدن بیشتر می شود و در نتیجه جانوران نسبت به عوامل عفونت زا سریع تر واکنش نشان می دهند.

سموم آلی کلره روی غدد داخلی نیز تاثیر می گذارند و موجب توقف در ساخت هورمون ها، تجزیه هورمون های ساخته شده، تغییر در ساختمان هورمون و... می شوند. این اختلالات خود عامل بروز کاهش باروری، تغییر در رفتار جنسی یا تغییر در اندام های تناسلی، بی نظمی و نبود موفقیت در مراحل تولید مثلی و... هستند.

آلودگی های شیمیایی در جوندگان نیز موجب کاهش سلول جنسی نر، کاهش وزن بیضه و کاهش تولیدمثل و... می شود. به عنوان مثال بروز انواع سرطان و کاهش سلول جنسی نر حتی تا سه نسل بعد، همانند نسل اول در موش ها مشاهده می شود.

همچنین در گونه هایی مانند شیر دریایی و فک خزری، اختلال در تولیدمثل، سقط جنین و جنین زودرس گزارش شده است.

آلودگی هوا

دود و گازهای سمی موجب کاهش کیفیت هوا می شود و در نتیجه اثرات مخربی روی جانوران خواهد گذاشت. به عنوان مثال نرخ بالای تنفس در پرندگان موجب افزایش حساسیت آنها به آلاینده های هوا و در نتیجه کاهش سلامت آنها می شود.

انباشت زباله

تجمع زباله اثرات مهمی بر جانوران خواهد گذاشت. به عنوان مثال بطری هایی که دور ریخته شده و در محل عبور جانوران مانند کنار جاده ها انباشته می شود، خطر جدی برای جانورانی مانند حشره خورها، گوزن ها و خرس ها به شمار می آید که موجب مسمومیت یا خفگی آنها می شود.

آلودگی صوتی

آلودگی صوتی، جانوران را نیز مانند انسان ها آزار می دهد. به عنوان مثال پرندگان از طریق آواز و صدا جفت خود را جذب می کنند یا هنگام خطر، پرندگان دیگر را آگاه می کنند، اما صدای پرندگان در آلودگی صوتی محیط محو می شود و در نتیجه آنها امکان برقراری ارتباطات را از دست می دهند.

یا در دوزیستان مانند گونه ای از وزغ، آلودگی صوتی موجب اختلال در زمان زادآوری آنها می شود. این وزغ هنگامی که در اوایل فصل تابستان صدای رعد و برق را می شنود از شرایط مطلوب زیستگاه برای زادآوری و تخم ریزی آگاه می شود، و در نتیجه برای زادآوری از لانه خود خارج می شود. ولی اگر صدای تردد ماشین ها با صدای رعد و برق اشتباه گرفته شود، این جاندار در زمانی نامناسب زادآوری خواهد کرد و در نتیجه به جمعیت آن آسیب های غیرقابل جبران خواهد رسید.

آلودگی آب

فاضلاب های شهری، کشاورزی و صنعتی، سموم و آفت کش ها، فلزات سنگین و... درون آب ها تهدیدی جدی برای ماهی ها و پرندگان آبزی و کنار آبزی به شمار می آیند. سموم مصرفی در کشاورزی یا صنعت همراه با روان آب ها وارد اکوسیستم آبی شده و با افزایش غلظت سموم وارد شده به آب ها، مرگ و میر آبزیان را به همراه خواهد داشت. آلودگی ها از طریق کاهش نفوذ نور، کاهش اکسیژن محلول در آب و همچنین افزایش سطح نیترات و فسفات در آب که موجب رشد بیش از حد جلبک ها می شود که خود یکی از عوامل کاهش نفوذ نور است، مرگ ماهی ها یا مهاجرت موجوداتی که از ماهی ها تغذیه می کنند را به دنبال خواهد داشت که به برهم خوردن تعادل طبیعی می انجامد. استفاده نامناسب انسان از محیط زیست، تخریب پوشش گیاهی را به دنبال دارد. به این ترتیب خاک فرسایش پیدا می کند و آب منطقه گل آلود می شود. گل آلودگی آب، باعث مرگ و میر آبزیان کوچک (به عنوان غذای ماهیان بزرگ)، مسدودشدن مسیر تنفسی ماهیان و نابودی تخم آنها ـ بخصوص قزل آلا که شاخص آب های پاک است ـ می شود.

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

کامیون ریگ پاش، برای مهار ریزگردها

دست اندازیهای بشر در امور طبیعی و طبیعت ، تازگی ندارد و این دستکاری ها ، از اول خلقت او شروع شده است و تا آخر هم ادامه خواهد داشت...

راه حل طبیعی از زبان طبیعت

دست اندازیهای بشر در امور طبیعی و طبیعت ، تازگی ندارد و این دستکاری ها ، از اول خلقت او شروع شده است و تا آخر هم ادامه خواهد داشت چون آدمی تنها موجودی است که بطور کامل ، طبیعی نبوده و بر خلاف بقیه جانداران ، محصول طبیعت هم نیست بلکه او از اخراجی های بهشت می باشد و قرار است چند صباحی ، در این تبعیدگاه بسر برده و بعد به دیار اصلی خود بازگردد و لذا تنها موجودی است که اولا ً مطیع محض طبیعت نیست و ثانیا ً زبان طبیعت را آنطوری که بقیه جانداران دنیا بلد هستند ، بلد نمی باشد چون آدمی ، صرفا ً محصول طبیعت نسیت و روح آدمی ، مخلوق ِ بی واسطه خداوند می باشد ( نفخت فیه من روحی ) و چون در همه موارد ، مطابق میل طبیعت رفتار نمی کند و لذا یک هنجار شکن در امور طبیعی محسوب می شود بنابراین اگر مطیع خداوند هم نباشد ، برای طبیعت و برای خودش ، بسیار زیانبار خواهد بود و لذا با رعایت دستورات خداوند ، می تواند طبیعی تر باشد و به این امر فطرتا ً تمایل دارد چون جانشین خداوند در زمین می باشد و زبان خداوند را در حدّ توان خودش درک می کند و بلد است .

همه موجودات دنیا اعم از جمادات ، نباتات و حیوانات ، از بدو خلقت و تولد خودشان و در حدّ نیاز و ضرورت لازم و بدون یادگیری قبلی ، وظایف و اعمال ِ خود را انجام می دهند و به بسیاری از امور دنیا آگاهی دارند مثلا ً پیش بینی وقوع زلزله ، سونامی ، وضیعت آب و هوایی و توانمندی های بسیاری که برای ما معمای پیچیده ای هستند ، برای آنها از امور روزمره محسوب می شوند چون آنها با زبان طبیعت آشنایی دارند و لذا به دستورات ِ طبیعت توجه کرده و عمل می کنند یعنی ذاتا ً به این کار، تمایل دارند و اساسا ً از بدو خلقت و تولدشان ، کلیاتی از زبان طبیعت را بلد هستند و بعدا ً آن را به دستور طبیعت و همچنین در مسیر مشخص و محدود ، توسعه می دهند ولی طرحی نو ارائه نمی کنند مگر با اجبار و الزام ِ طبیعت ، تعاملشان با طبیعت یک طرفه بوده و مجری بی اختیار ِ طبیعت می باشند ، تمامی اعمالشان ، اعم از فرار و قرارشان ، حمله و دفاعشان ، تولید مثل و حتی لانه سازی و کوچ کردنشان ، به دستور طبیعت انجام می پذیرد بطوری که با اجبار و دستور طبیعت ، کار می کنند و با دستور طبیعت هم استراحت می کنند با خشم طبیعت خشونت به خرج می دهند با مهر طبیعت هم خشنود می شوند ، با اعطای طبیعت راضی می شوند با قهر طبیعت هم تسلیم شداید و مرگ می شوند و هرگز اعتراضی نمی کنند ، تمامی اعمالشان خوب و درست است هر چند که مرتبه بالایی ندارند ولی نافرمانی خداوند و طبیعت را نمی کنند .

و اما خود طبیعت هم که مخلوق خداوند می باشد یک دستگاه و کارخانه عظیم و بسیار حساسی است که تمامی جانداران ِ روی زمین ، محصول او هستند و در عین حال ، محدودیت های خاص خود را دارد یعنی در عین حالی که بسیار ماهر است ولی هنرمند نیست ، در عین حالی که تولید کننده و سازنده است ولی مبتکر نیست ، در عین حالی که به تمامی اعمال ، عکس العمل نشان می دهد ولی باشعور نیست ، در عین حالی که ظاهرا ً خالق است ولی خلاق نیست و لذا خود طبیعت هم مانند بقیه موجودات ِ طبیعی است و رابطه اش با موجودات دیگر ، مانند رابطه کارخانه ، با محصولات کارخانه می باشد و لذا مقام و مرتبه انسانی را ندارد ، بنابراین ما با توجه به طبیعت ، جهان هستی و موجودات ساکن در آنها ، متوجه می شویم که چرا انسان ، مسجود ملائکه شده است ؟ و به نظر می رسد که راز این معما در این مسئله نهفته است که همه موجودات دنیا ، جلوه ای از خداوند هستند ولی آدمی علاوه بر اینکه جلوه ای از خداوند است ، روح خداوند هم می باشد و خداوند از روح خود در او دمیده است ، آنها چیزهای بلد هستند که خداوند به آنها یاد داده است } قالوا سبحانک لا علم لنا الا ما علمتنا } ولی آدمی به قدرت خداوند ، نوآوری و کشف می کند یعنی خلاق است و خالق ِ مصنوعات ِ خویش می باشد « و علم ادم السماء کلها » .

همه جانداران ، اهل دنیا هستند و دنیا وطن آنهاست ولی ما در این دنیا غریبه و میهمان هستیم و اقتضای حکم عقل ایجاب می کند که رعایت حال میزبان را بکنیم چون ما برخلاف آنها ، زمینی و طبیعی نیستیم و زبان طبیعت را هم بلد نیستیم و لذا بین ما و طبیعت ، معمولا ً تنش و برخورد بوجود می آید و لذا لازم است برای کاهش این تنش ، زبان طبیعت را یاد بگیریم تا بتوانیم با او تعامل سازنده و مثبتی داشته باشیم و هرگز نباید تلاش بکنیم که به طبیعت ، زبان یاد بدهیم چون او زبان دیگری را یاد نمی گیرد و تنها ، زبانی را بلد است که خداوند به او یاد داده است و بنابراین برای ما لازم و ضروری است که زبان طبیعت را یاد بگیریم تا بتوانیم حرفهای او را بفهمیم و عمل بکنیم البته توجه به این نکته هم لازم است که زندگی در طبیعت خیلی هم سخت نیست چون طبیعت ، صبور و مهربان آفریده شده است و لذا تا حدودی می توانیم در دامن ِ طبیعت برای بهبود شرایط زندگی خود ، خلاق و نوآور باشیم و حتی سرکشی های ما را اگر از حدود خودش تجاوز نکند تحمل می نماید ولی اگر حدودها را رعایت نکنیم بدون تردید گرفتار خشم ِ طبیعت خواهیم شد که بعضی وقتها ممکن است بسیار خرد کننده و نابود کننده باشد و لذا باید از افراط و تفریط پرهیز نماییم و حدودها رعایت نماییم و بهترین حدودها ، همان حدودهای هستند که پیامبران الهی تعیین کرده اند .

و اما به هنگام مواجه با بلایا و ناملایمات طبیعی ، اعم از اینکه مسبّب آنها خودمان باشیم و یا نباشیم ، باید همواره به این اصل اساسی توجه داشته باشیم که خود طبیعت برای رفع آنها ، چه اقداماتی را در پیش گرفته است و چون این راه حل ها را خداوند به او یاد داده است و لذا بهترین راه حل ها می باشند مثلا ً ما می بینیم که خود طبیعت ، برای فرونشاندن گرد وغبار ، در مناطق مختلف دنیا ، به شیوه های مختلفی عمل کرده است ، مثلا ً در مناطق سردسیر و قطبی ، با یخ و برف ، گرد و غبار را مهار کرده است و در مناطقی که مشکل آب وجود ندارد ، با پوشش ِ گیاهی و جنگلی بر مشکل گرد و غبار فائق آمده است و در مناطق نیمه خشک هم با رویاندن بوته ها و درخت های مقاوم ، توانسته است مشکل را حل نماید و در مناطق خشک هم با پوششی از ریگ ، توانسته است گرد و غبار را فرو نشاند و این مسئله واقعیتی است که در بسیاری از مناطق کویری و بیابانی ایران ، کاملا ً مشهود است [ دکتر پرویز کردوانی پیش از این ، با الهام از طبیعت این واقعیت را مطرح کرده اند ] و لذا بنده برای اجرایی سازی آن ، طرح ِ کامیون ریگ پاش را مطرح کرده ام که این طرح را می توان با ایجاد ِ تغییراتی بر روی کامیونهای کمپرسی ِ موجود ، پیاده سازی کرد و با این کامیونها ، می توان روزانه دهها هکتار از اراضی بیابانی و مولد ِ گرد و غبار را ریگ پاشی کرد و مطمئنا ً این ریگها ، در صورت تغییر کاربری اراضی مذکور ، مشکل چندانی ایجاد نخواهند کرد چون لایه نازکی بر روی زمین را تشکیل خواهند بود و لذا در صورت لزوم ، می توانیم این لایه نازک را با شخم زدن ، از بین ببریم بنابراین عوارض آن از مالچ پاشی ، بسیار کمتر خواهد بود .

و اما برای ساخت کامیون ریگ پاش ، از دو صفحه فلزی ، که با فاصله ای قابل تنظیم از همدیگر قراردارند ، استفاده می کنیم که به پشت ِ اتاق ِبار ِ کامیون ِ کمپرسی متصل می شود و در مراحل ساخت آن لازم است نکات ذیل را رعایت نماییم :

۱ برای اینکه یک کامیون ریگ پاش در هر مرحله بتواند سطح بیشتری را ریگ پاشی نماید لازم است عرض ِ صفحات ریگ پاشی ، بیشتر از عرض کامیون ساخته شود .

۲ لازم است یکی صفحات ریگ پاشی ، لرزشی باشد تا عملیات ریگ پاشی بدون انقطاع انجام بشود .

۳ لازم است در سقف ِ اتاق ِ بار ِ کامیون ِ ریگ پاش ، سرند ِ لرزشی ، تعبیه بشود تا همزمان با بارگیری کامیون بوسیله لودر ، سرند کردن ِ ریگ هم انجام پذیرد .

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

به دنبال رد پای ریزگردها

واژه آوارگی زیست محیطی، هنوز غیر ملموس است. کسانی که روزی در زمین کشاورزی خود شخم می زدند، اما حالا زمین های آنها بر اثر توفان ها و گردبادها به بیابان تبدیل شده و باید از محیط های آلوده و خشک فراری باشند.

تجربه خشکسالی این سال ها و انتشار ریزگردهایی که آسمان نیمی از کشور را تیره و تار کرده از واقعیت سخت و دشوار سال های پیش رو نشان دارد.

واقعیتی تلخ که همچنان در سکوت نهادهای مسوول باقی مانده و گاهی واکنش ها و اظهارنظرهای غلط، بی منطق و فاقد بنیان های فنی و علمی از آنان سرمی زند.

برای رسیدن به ذهنیتی شفاف از این اظهارنظرها و بحران هایی که طی این چند سال گریبانگیر مردم بوده است، مصاحبه ای با دکتر محمدحسین مهدیان، عضوهیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری وعضو انجمن علوم خاک انجام دادیم که در ادامه می آید.

امروزه صحبت های کارشناسی ضد و نقیضی درباره چگونگی پدید آمدن این ریزگردها می شود. بهانه اصلی ما از این مصاحبه این است که بپرسیم اصلا داستان ریز گردها از کجا آغاز شده و قرار است به کجا ختم شود؟

اولین زنگ خطر این ریزگردها ازسال ۶۳ نواخته شد، یعنی سالی که منطقه و کشور ایران با بحران کم آبی مواجه شد و به مدت پنج سال هم ادامه پیدا کرد، بنابراین باید برای حل این مشکل از همین سال ها تدابیری اساسی اندیشیده می شد، اما نشد؛ سال هایی که کارشناسان و متخصصان کشور ما و کشورهای همسایه بخوبی پدید آمدن چنین پیامدهایی را پیش بینی می کردند اما به دلیل نداشتن مدیریت خوب و مناسب در حوزه آبخیز و دیدگاه های مقطعی از پیامدهای آن مثل ایجاد ریزگردها غفلت کردند و به جای حل این معضل سد ساختند و از آب یک منطقه مشخص استفاده کردند.

اگر متخصصان ما از همان دوران به فکر پیامدهای آن بودند و این مشکلات را با هماهنگی کشورهای منطقه حل وفصل می کردند امروز ما دچار چنین معضلی نمی شدیم. به عنوان مثال ما اگر در آن سال ها کمبود آب یک منطقه را از حوزه های دیگر آبی تامین می کردیم یا آب دریا را شیرین می کردیم می توانستیم به صورت موردی و مقطعی در برنامه ای کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت این معضل را تا حدودی حل کنیم، اما حالا پدید آمدن این ریزگردها شوخی بردار نیست، چرا که پیامدهای جبران ناپذیری به بار می آورد و باید برای حل و فصل آن فکرهای اساسی انجام شود چون هر روز برشدت میزان آن افزوده می شود. مثلا طبق بررسی های محققان از سال ۸۱ تا ۸۷ علاوه برافزایش تعداد وقوع ریزگردها، شدت آن نیز نسبت به سال های قبل زیاد تر شده واین پیامد ها در سه ماه امسال نیز بیش از پیش خود را نشان داده است.

به پیامدهای جبران ناپذیر این ریزگردها اشاره کردید که اگر به موقع تدابیر اساسی برای آن اندیشیده نشود با معضل های بزرگ تری مواجه خواهیم شد. اگر بخواهیم یک نگاه اجمالی به این پدیده داشته باشیم انتشار ریزگردها طی این چند دهه چه پیامدهایی به دنبال داشته است؟

تعطیلی مدارس، دانشگاه ها و ادارات دولتی، لغو پروازها، تصادفات جاده ای، سختی حمل و نقل زمینی از جمله پیامدهای ملموس این معضل هستند که صدمات زیاد اقتصادی را به پیکره جامعه وارد می کند. مثلا شاید در ظاهر لغو یک پرواز ساده باشد، اما همین لغو پرواز می تواند روند تجارت یک تاجر را مختل کند.انتقال یک بیمار اورژانسی به یک نقطه دیگر را به تاخیر بیندازد.

باعث لغو بسیاری از کنفرانس های علمی شود. کیفیت محصولات کشاورزی، لبنی و فرآورده های گوشتی را کاهش دهد. جدا از این پیامدها برخی عوارض غیرملموسی هم در آینده تاثیرات خود را نشان خواهد داد که غیر قابل جبران است، مثلا در صورت ادامه انتشار این ریزگردها، سلامت جسمانی بسیاری از بیماران حاد ریوی به خطر می افتد. همچنین در آینده نزدیک علاوه برافزایش تعداد این بیماران، هزینه درمان افراد مبتلا به این عارضه هم به مرز غیرقابل قبولی می رسد. یکی دیگر از مشکلات اساسی ما این است که تصور می کردیم مواد آلوده فضای جنگ در آن منطقه خوابیده است، در صورتی که مواد آلاینده مناطق جنگی و آلودگی های نفتی از طریق همین ریزگردها از منطقه ای به منطقه دیگری در حال جابه جایی است که خود عامل انتقال بسیاری از باکتری ها و ویروس هاست و روز به روز بر وسعت این مناطق آلوده افزوده می شود.

شاید یکی از معضلاتی که این اواخر اغلب کشاورزان با آن دست و پنجه نرم می کردند این باشد که محصولاتشان مثل سابق سودآور نیست و برای حل این معضل باید به شهرهای سالم تر مراجعه کنند. شما فکر می کنید ادامه این روند چه مخاطراتی به همراه خواهد داشت؟

مهدیان: منطق حکم می کند برای رهایی از معضل ریزگردها در وهله اول متولی خاصی تعیین شود تا سایر ارگان ها و سازمان ها تحت نظارت این مجموعه و با تخصیص اعتبار لازم کار تحقیقاتی خود را آغاز کنند

یکی از بحران های دیگری که طی این چند دهه آثار خود را نشان داده،کاهش کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی و تولید عسل و گرده افشانی گل هاست. زنبورهای عسل نقش سازنده ای در تبدیل عسل و گرده افشانی گل ها دارند، اما متاسفانه نشستن متناوب گرد وخاک روی گیاهان علاوه بر کاهش توانایی فتوسنتز گیاهان در روند تولید عسل و گرد افشانی گل ها و گیاهان تاثیر زیادی گذاشته است. این کاهش عملکرد پوشش گیاهی می تواند بر حیات جانوران،مراتع و دامداری کشور نیز در دراز مدت تاثیر گذار باشد.

متاسفانه استمرار این پدیده باعث شده زندگی کشاورزان بویژه نواحی جنوب غربی کشورمان مختل شود و سطح مهاجرت های منفی کشاورزان برای فرار از این ریزگردها مانند زمان جنگ که عده بیشماری از مردمان نواحی جنگی به شهرهای اطراف مانند تهران مهاجرت کردند،افزایش پیدا کند.

در صورتی که اگر فردی کشاورز در زمین زراعی خود به کشاورزی بپردازد و درآمد خوبی داشته باشد و بتواند زندگی خود را بچرخاند هیچ وقت به فکر مهاجرت نمی افتد.متاسفانه امروزه پهنه وسیعی از کشورمان از هجوم این ریزگردها در امان نیست.

شما منشأ اصلی این ریزگردها را از کجا می دانید؟ فکر می کنید چرا کارشناسان ما برای حل این بحران متفق القول نیستند و نظرها و اقدامات متفاوتی ارائه می دهند؟

طبق بررسی هایی که انجام شده در حال حاضر کشورهای ایران، عربستان، ترکیه و عراق در ایجاد این ریزگردها تاثیر دارند و ریز گردهای داخلی ایران و صحرای آفریقا نیز در دراز مدت تاثیرهای خود را نشان خواهد داد، اما در پاسخ به این سوال که آیا این ریزگردها منشا داخلی دارند یا خیر باید بگویم ریزگردهای مقطعی نشان از محلی بودن دارند، اما این نوع ریزگردها یکپارچه هستند.

اگر با هواپیما بر فراز آسمان حرکت کنیم این نوع ریزگردها را مشاهده خواهیم کرد که منشأ محلی ندارد، اما می توانند ریزگردهای برون مرزی را تشدید کنند. مساله بسیار مهمی که جای تامل زیاد دارد این است که ما متاسفانه مدیریت خاک را در سطح کشور درک نکرده ایم و اقدامی برای بهینه سازی محیط خاک انجام نداده ایم، مثلا همه زباله را دفن می کنیم و وقتی تصمیم می گیریم جایی را آباد کنیم ابتدا خاک آن ناحیه را شخم می زنیم و بدون برنامه ریزی و در نظر گرفتن ابعاد زیست محیطی آن، اقدام به آبیاری آن ناحیه می کنیم.

غفلت از این امر مهم باعث می شود این ناحیه در آینده خود کانون محلی برای ایجاد ریزگردها شود. یکی دیگر از مشکلات ما این است که هنوز بحران ریزگرد را جدی نگرفته ایم. از شرایط پیش آمده و وضع موجود می نالیم، خطر را لمس کرده ایم، اما برای رفع آن، برنامه خاص و کار علمی مشخصی نداریم. مثلا الان تمهیداتی از سوی سازمان جنگل ها و مراتع ومحیط زیست برای مهار این ریزگردها به انجام رسیده است و معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری هم طرح هایی را مدیریت کرده، اما هیچ کدام به دلیل نداشتن متولی خاص به سرانجام نرسیده است.

به نظر شما برای رهایی از این معضل چه تمهیداتی باید اندیشیده شود؟

منطق حکم می کند در وهله اول متولی خاصی تعیین شود تا سایر ارگان ها، سازمان های مربوط، موسسات و مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها هر یک تحت نظارت این مجموعه و با تخصیص اعتبار لازم کار تحقیقاتی خود را آغاز کنند. پس از آن باید یک برنامه مدون کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت طراحی شود تا در یک چشم انداز چند ساله این بحران بخوبی مدیریت و حل و فصل شود.

مدیریت بحران ریزگردهای داخلی بویژه ریزگردهای جنوب شرق ایران به دست خودمان است و برای حل آن مشکلی نداریم، اما برای مدیریت ریزگردهای منطقه، در سطح بین الملل نیازمند تعاملات سیاسی و دیپلماتیک هستیم. در حال حاضر این تعامل برقرار شده، اما هنوز کافی نیست و برای پیشگیری و مهار آن باید از فناوری کشورهای خارج از منطقه کمک بگیریم.

همچنین در تمام دنیا وقتی یک ناحیه دچار بحران هایی مانند سیل، زلزله و جنگ می شود، نیروهای ارتش به طرق مختلف به کمک مردمان آن ناحیه می رود. عوارض این ریزگردها خیلی بدتر از زلزله، جنگ و سیل است، بنابراین لازم است ارتش جمهوری اسلامی هم دست به کار شود و با استفاده از پتانسیل های بیشتر نیروی نظامی و متخصصان این حوزه به مقابله با این ریزگردها برود.

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

ویتامین های اقیانوسی

اکوسیستم های آبی نیز به ویتامینB نیاز دارد

اقیانوس ها سرشار از شگفتی هستند. از آنجا که آنها بخش عمده ای از کره زمین را تشکیل می دهند، تاثیرات آنها بر زیست کره قابل ملاحظه است. این پیکره های عظیم آبی منشا ناشناخته ای دارند که هنوز بحث در مورد آن بسیار است. زنجیره حیات در اقیانوس ها پیچیده و در عین حال ساده است. شناخت هر یک از رازهای اقیانوس ها دریچه تازه ای را به روی بشر خواهد گشود.

دهه ۱۹۶۰ برای اولین بار فرضیه هایی مطرح شد، مبنی بر آن که فقدان ویتامین های گروه ب در اکوسیستم های آبی بر رشد فیتوپلانکتون ها تاثیرگذار است. فیتوپلانکتون ها گیاهان ذره بینی شناور موجود در دریاها هستند که به طور عمده از دیاتومه ها (جلبک های ریز با اسکلت سیلیسی) تشکیل شده اند. آنها فتوسنتز را مانند گیاهان دیگر با استفاده از نور خورشید که به داخل دریا نفوذ می کند، انجام می دهند. فیتوپلانکتون ها اساس زنجیره غذایی جانوران دریایی هستند و از این لحاظ باید آنها را سرمنشا حیات دریایی قلمداد کرد.

ویتامین های گروه ب ترکیبات آلی هستند که در آب اقیانوس ها حل می شوند و برای بقای سلول ها بسیار مهم و حیاتی هستند. نواحی ای که با فقر ویتامین ب مواجه هستند، احتمالا مانع از رشد و تکثیر فیتوپلانکتون ها می شوند.

دیوید کارل، استاد اقیانوس شناسی و مدیر مرکز اقیانوس شناسی میکروبی می گوید، مهم ترین نتیجه تحقیقات ما این است که پنج نوع ویتامین ب مهم در اکوسیستم های آبی نوسان دارند. این پنج نوع ظاهرا دارای منشا یکسانی نیستند. پروفسور کارل که در بخش تحقیقات و آموزش دانشگاه هاوایی مشغول کار است، خاطرنشان ساخت این وضعیت باعث می شود در میان جوامع میکروبی فعل و انفعالات پیچیده ای از همزیستی گرفته تا رقابت ایجاد شود.

فیتوپلانکتون ها علاوه بر این که غذای موجودات ریز دریایی را تشکیل می دهند، دی اکسیدکربن هوا را هم جذب می کنند. سوزاندن سوخت های فسیلی باعث شده میزان دی اکسیدکربن به حداکثر خود برسد و این میزان در نیم میلیون سال گذشته تا به این حد نبوده است. فیتوپلانکتون ها تا حد زیادی توانسته اند نقش خود را در جذب دی اکسیدکربن بخوبی ایفا کنند اما این که تا چه حد قادر به ادامه این روند هستند، معلوم نیست.

بلوم های فیتوپلانکتونی توده های بزرگ پلانکتون ها هستند که به طور متناوب و منظم در زمان های مختلف سال تولید می شوند و در سطح آب دریا شناور می مانند. در این مرحله از رشد است که فیتوپلانکتون های مشخصی شروع به ترشح مواد سمی می کنند تا بلوم ها سمی شوند و از بین بروند. در این حالت به اصطلاح گفته می شود که فیتوپلانکتون ها دچار کشند سرخ شده اند. درجه حرارت، نور خورشید و مواد غذایی موجود در آب همه و همه می توانند بر بلوم ها تاثیرگذار باشند. کشند سرخ نام معمول بلوم های جلبکی است. پدیده ای که ممکن است در مصب، دریاها و حتی آب های شیرین اتفاق بیفتد. تغییر رنگ سطح آب به رنگ قرمز که به واسطه این پدیده رخ می دهد، یکی از راه های شنــاخت آنهـاست. این پدیده را بیشتر در مناطق ساحلی می توان مشاهده کرد. گفتنی است که تخلیه پساب های صنعتی و خانگی که حاوی ترکیبات نیتراته و فسفات ها هستند، باعث می شود فیتوپلانکتون ها ناگهان با یک منبع غذایی غنی مواجه شوند و تعداد آنها زیاد شود. حتی ذرات گرد و غبار هم می توانند ترکیبات غذایی لازم را در اختیار این مجموعه قرار دهند. ترشح سم توسط برخی فیتوپلانکتون ها نه تنها باعث مرگ عده ای از فیتوپلانکتون ها می شود بلکه حتی روی آبشش ماهیان اثر نامطلوبی دارد. برای تجزیه فیتوپلانکتون های مرده اکسیژن محلول در آب مصرف می شود و اینجاست که کل زنجیره غذایی با مشکل کمبود اکسیژن مواجه خواهد شد. اما دلیل اصلی این رفتار فیتوپلانکتون ها هنوز جای تحقیق زیادی دارد. یک فرضیه این است که ویتامین های B۷ و B۱۲ احتمالا باعث ترشح مواد سمی می شود اما این فرضیه هنوز ثابت نشده است. این تحقیقات مستلزم بررسی بیشتر در آب های اقیانوس آرام شمالی است و تیم تحقیقاتی دانشگاه هاوایی قرار است در این زمینه تحقیقات بیشتری انجام دهد.

مترجم: فرناز حیدری

منبع: Sciencedaily/chron/Seagrant

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

خلیج فارس فقط یک اسم نیست

آیا شما هم در مرگ لاک پشت ها مقصرید

فصل، فصل رونق گردشگری در جنوب ایران است بویژه در خلیج فارس؛ خلیج زیبایی که نگهداری از نامش برای ما بسیار مهم است.

متاسفانه همان طور که آلودگی های محیطی در سراسر ایران بیداد می کند و تقریبا تمامی درخت ها، بوته ها، رودها، دریاچه ها و حتی دشت ها و کویرمان غرق در زباله و پلاستیک شده، خلیج فارس زیبا و جزایر دوست داشتنی آن نیز دچار این آلودگی ها شده است. انگشت اتهام نیز به سوی تک تک ماست. مایی که چه به عنوان ساکن و چه به عنوان گردشگر در حفظ و نگهداری طبیعت و محیط زیستمان کوشا نبودیم و زباله های خود را در سراسر این ملک زیبا پراکنده کردیم. در میان زباله ها، پلاستیک ها همچون هیولایی مخوف گریبانگیر محیط زیست شده است. زمانی که جلبک های دریایی به دور این پلاستیک های تجزیه ناپذیر و جان سخت می پیچند برای لاک پشت هایی که در خلیج فارس و جزایر آن زندگی می کنند قابل تشخیص نیستند. در نتیجه، این زباله ها را به جای غذا می خورند و خفه می شوند.

اهمیت لاک پشت ها در اکوسیستم دریایی

لاک پشت های دریایی موجوداتی هستند که از ۲۰۰ میلیون سال پیش تاکنون زندگی می کنند. این موجودات از حلقه های مهم زنجیره حیات هستند که بدون آنها اکوسیستم دریا با خطری جدی مواجه می شود. لاک پشت ها با تغذیه از علف های دریایی و جلبک های موجود بر سطح مرجان ها باعث توسعه و سلامت پهنه های علفی دریا و ادامه حیات آنها می شوند که این عمل باعث حفظ زیستگاه هزاران گونه آبزی و ماهی می شود که برای ادامه زندگی به مرجان ها وابسته اند و منبع تغذیه ای مهمی برای انسان ها محسوب می شوند. لاک پشت های دریایی جزو فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) ، عهدنامه تجارت گونه های گیاهی و جانوری در خطر انقراض (CITES) و عهدنامه گونه های مهاجر (CMS) هستند.

خطرهایی که در کمین لاک پشت های دریایی است

از هشت گونه لاک پشت دریایی موجود در جهان، پنج گونه آن در خلیج فارس زندگی می کند. لاک پشت عقابی و سبز از آشناترین آنها در خلیج فارس و جزایر آن است. بزرگ ترین لاک پشت دنیا با طول ۱۷۰ سانتی متر و وزنی معادل۶۰۰ کیلوگرم که به لاک پشت چرمی معروف است نیز در خلیج فارس زیست می کند. از وقتی یک لاک پشت ماده برای تخمگذاری به ساحل می آید ، تا زمان خروج نوزادان از تخم و رسیدن به دریا خطرهای متعددی آنها را تهدید می کند. از مهم ترین عوامل تهدیدکننده نسل لاک پشت ها می توان به جمع آوری تخم ها و شکار لاک پشت بالغ توسط افراد سودجو و ناآگاه برای مصارف غذایی، گیر افتادن در تورهای صیادی و خفه شدن آنها بر اثر بلعیدن زباله هایی نظیر کیسه های پلاستیکی و برخورد با قایق های تندرو اشاره کرد. تمامی این تهدیدها نتیجه مستقیم فعالیت های انسانی است.

آلودگی های محیطی

آلودگی دریا توسط پلاستیک ها، لوازم ماهیگیری مستعمل، مواد نفتی و سایر زباله ها به طور مستقیم بر لاک پشت های دریایی اثرگذار است. وجود زباله های مختلف همچون تورهای صیادی کهنه، نایلون ها و... در سواحل نیز مانع رسیدن نوزاد لاک پشت به دریا و مرگ آنها می شود.

همچنین آلاینده های شیمیایی می توانند باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی لاک پشت ها و مستعد شدن آنها در برابر انواع بیماری ها شوند. وجود آلودگی های نوری و نورهای مصنوعی در سواحل، نظیر چراغ های روشنایی و نور خودروها، با ایجاد اختلال در رفتارهای لانه سازی لاک پشت های بالغ و جهت یابی نوزادان باعث مرگ آنها می شود. این نورها سبب می شود نوزاد لاک پشت پس از خروج از تخم راه را گم کند و هیچ گاه به دریا نرسد که این مساله موجب مرگ حتمی نوزاد می شود.

پاکسازی جزیره فارور کوچک

تعدادی از فعالان محیط زیست با کمک سازمان منطقه آزاد کیش به مناسبت هفته گردشگری و کرامت گردشگر به پاکسازی جزیره فارور کوچک اقدام کردند. در این حرکت فرهنگی، ۵۰ فعال محیط زیست با استفاده از چهار قایق و یک کشتی به این جزیره غیرمسکونی عزیمت کردند.

جزیره فارور کوچک با مساحت یک و نیم کیلومترمربع در ۶۱ کیلومتری جزیره کیش واقع شده است. این جزیره به علت موقعیت اقلیمی و استقرار در مسیر مهاجرت پرندگان دریایی، زیستگاه گونه های متنوع پرندگان مهاجر و بومی محسوب می شود. متاسفانه به رغم غیرمسکونی بودن جزیره فارور کوچک به دلیل نزدیکی به جزیره کیش، زباله های بی شماری که توسط گردشگران و ساکنان جزیره کیش در آب و سواحل ریخته می شود، توسط جریان آب به حریم این جزیره و سواحلش وارد شده و تهدیدی جدی برای انواع جانوران بومی و مهاجر آن محسوب می شود. شایسته است اکنون که فصل گردشگری و سفر به سواحل و جزایر جنوبی کشورمان آغاز شده است، هنگام سفر و گردش در این مقاصد همچون گردشگری مسئول عمل کرده و در پاکیزه نگه داشتن محیط زیست آن تلاش کنیم تا بتوانیم علاوه بر حفظ این مقاصد زیبای گردشگری برای آیندگان، از مرگ جانداران بومی و مهاجر موجود در این مناطق که بسیاری از آنان نادر و گاه در معرض خطر انقراض هستند، جلوگیری کنیم.

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

قارچ ها به کمک زمین می آیند

باکتری ها برای پاکسازی زمین از مواد سمی، قارچ ها را به خدمت می گیرند

قارچ ها نقش مهمی در اکوسیستم بازی می کنند، اما هنوز اهمیت و نقش این گیاهان در طبیعت آنچنان که باید درک نشده است. بعضی قارچ ها مانند قارچ های خوراکی بسادگی قابل تشخیص هستند. بسیاری از آنها از دل زمین بیرون زده و خودنمایی می کنند. با این حال قارچ های دیگری هستند که در زیر سطح زمین رشد می کنند. جایی که با گسترش در زیر سطح زمین می توانند دنباله های(رشته های) قارچی تشکیل دهند. این دنباله های قارچی عملکردی شبیه به شبکه های جاده ای دارند که به باکتری ها اجازه می دهد در سرتاسر این شبکه قارچی به گشت و گذار بپردازند.

تحقیقات جدید دانشمندان مرکز تحقیقات محیطی هلم هولتز آلمان خبر از کشف یک مسافر مهم دیگر در این بزرگراه قارچی می دهد. آلاینده هایی که ممکن است در روی زمین به صورت ثابت و بی حرکت باقی مانده باشند. وجود اکثر قارچ ها در محیط به واسطه یک رابطه همزیستی است. این رابطه گاهی اوقات سودمند و گاهی دیگر مضر و رقابت انگیز است.

به گفته دانشمندان، این رشته های قارچی می توانند یک رابطه با باکتری هایی که آلاینده ها را می خورند برقرار کرده و به آنها کمک کنند. برخی باکتری ها هستند که از مواد شیمیایی سمی تغذیه کرده و در همان زمان این ترکیبات را به موادی بی خطر تبدیل کرده و خاک آلوده را به روش کاملا طبیعی بازسازی و ترمیم می کنند، اما همیشه این باکتری ها قادر نیستند در کنار غذای خود باشند.

باکتری ها معمولا با مواد نامحلول در آب دارای مشکلات زیادی هستند. به عنوان مثال ترکیبات چند حلقه ای معطر موجود در نفت خام و زغال سنگ تقریبا در تمام فرآیند احتراق منتشر می شوند. در شکل بغرنج و پیچیده ای که منافذ درون خاک پر از هوا و آب است بندرت باکتری ها و ترکیبات حلقوی معطر با هم در یکجا جمع می شوند. دلیلش هم این است که عمدتا در آب و لایه های نازک مایعات میکرو ارگانیسم ها وجود دارند.

ترکیبات حلقوی معطر عملا در آب نامحلول هستند از این رو خودشان را به ذرات کوچک موجود در منافذ ریز پر از هوا می چسبانند. جایی که باکتری ها قادر به دسترسی به آنها نبوده و منافذ پر از هوا مانعی برای رسیدن باکتری ها به منابع غذایی شان می شود.

دکتر ویک و همکارانش در مطالعات قبلی کشف کرده بودند که باکتری ها قادر به استفاده از زیرساخت های شبکه قارچی هستند. رشته های قارچی همچون بزرگراهی است که میکرو ارگانیسم ها قادر به سفر و انتشار در آن خواهند بود. آنها با گذر از سطح ریسه های (رشته های لوله ای شکل) شبکه های قارچی بر موانع هوای بین دو منفذ پر از آب بدون هیچ مشکلی غلبه می کنند.

در مطالعات جدید آنها در یافتند این امکان وجود دارد که آلاینده ها هم از طریق همین شبکه قارچی سفر کنند. در این مطالعات محققان از شبه قارچی به نام Pythium ultimum استفاده کردند که به شکل گسترده ای در خاک وجود دارد. محققان با ایجاد یک شبکه مغذی برای قارچ و قرار دادن یک کربوهیدرات حلقوی به نام فنانترن در آزمایشگاه به نتایج حیرت انگیزی رسیدند. در مدت چند ساعت کربوهیدرات توانست از یک گوشه شبکه آزمایشگاهی قارچی به گوشه دیگرش مهاجرت کند سرعت این انتشار ۱۰ تا ۱۰۰ بار بیش از سرعت انتشار عادی این آلاینده بدون کمک شبکه قارچی و به صورت عادی بود. همچنین این کربوهیدرات بدون هیچ مشکلی بر موانع هوا غلبه می کرد. موضوعی که در حالت عادی و در همان مسیر بدون کمک شبکه قارچی ممکن نبود.

بنابراین شبکه ریسه های قارچی نه تنها بزرگراهی برای حمل باکتری است بلکه همچون خط لوله حمل آلاینده ها عمل می کند. محققان امیدوارند در آینده بتوانند از این اثر برای بازسازی خاک استفاده کنند. استفاده هدفمند از شبکه های قارچی می تواند در تخریب ترکیبات حلقوی معطر و دیگر مواد شیمیایی نامحلول در آب موثر بوده و به این وسیله موفق به حذف آلاینده های میکروبی می شویم. البته ممکن است این اتفاق زمانی بیفتد که ترکیب درستی از یک باکتری و قارچ داشته باشیم. چرا که برخی ارگانیسم ها بسادگی با هم سازگار نیستند.

physorg

مترجم: آتنا حسن‌آبادی

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

حفاظت از کوسه ها

واقعیت این است که حتی حیوانات ترسناک و پرابهتی همچون کوسه ها نیز به حفاظت نیاز دارند.

واقعیت این است که حتی حیوانات ترسناک و پرابهتی همچون کوسه ها نیز به حفاظت نیاز دارند. سال گذشته، یان ردموند که در آب های ساحلی اقیانوس هند مشغول غواصی بود، مورد حمله کوسه قرار گرفت. کوسه، بازوی او را زخمی و حتی یک تکه از ران پای او را هم جدا کرد. یان توسط قایق نجات از محل سانحه دور شد، اما متاسفانه تنها اندکی پس از نجات یافتن به دلیل از دست دادن خون زیاد درگذشت.

این سانحه بسیار دردناک بود، اما در عین حال پدیده ای نادر نیز تلقی گردید. یان یکی از ۱۲ نفری است که سال گذشته مورد حمله کوسه قرار گرفته است. حتی این تعداد نیز به شکل نامتعارفی زیاد است، چراکه آمار نشان می دهد سالانه به طور متوسط حدود پنج نفر یا احتمالا کمی بیشتر به طور ناخواسته مورد حمله های پیش بینی نشده کوسه ها قرار می گیرند. افزایش تعداد حملات کوسه ها در سال های اخیر بیشتر به دلیل وارد شدن انسان به قلمروی آنها و ایجاد اختلالات گسترده انسانی در چنین محدوده هایی است. در مقابل، آمارها حاکی از آن است که بشر سالانه حدود ۴۰ میلیون کوسه را به دلایل مختلف شکار می کند. به واسطه این کشتار بیرحمانه، امروزه از شمار کوسه ها بشدت کاسته شده است. شاید بهتر باشد ما به جای ترس از کوسه ها، از انقراض آنها واهمه داشته باشیم. براستی اگر ما این طور به قتل عام کوسه ها ادامه دهیم، چه اثرات غیرقابل جبرانی بر اقیانوس ها وارد خواهد آمد؟

اغلب ماهیگیران، کوسه ها را تنها مایه دردسر و گرفتاری می دانند. تنها تعداد اندکی از کوسه هایی که در حین ماهیگیری اسیر شده اند، توسط صیادان آزاد می شوند.

با این حال، در دهه های اخیر کوسه ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. آن هم نه به خاطر ارزش ذاتی شان، بلکه تنها به خاطر شکم های گرسنه ای که تنها با سوپ های گرانقیمت بالهکوسه سیر می شوند. تنها با یک نگاه به این غذای شاهانه متوجه می شوید قیمت آن و نحوه پختش مستلزم بذل توجه زیادی است. محتوی این پرس غذای چینی که امروزه با ثروتمندتر شدن این کشور آسیایی روز به روز مشهورتر می شود، باله کوسه ای است که پس از قطع عضو محکوم به مرگ است. بشر با ناجوانمردی کامل کوسه قطع عضو شده را در دریا رها می کند. روز به روز بر میزان تقاضای این غذای عجیب و خوشمزه افزوده می شود، اما به راستی این افزایش تقاضا چه فاجعه ای در پی خواهد داشت؟ آمارهای معتبر رسمی تنها قدمتی به اندازه یک دهه دارند، اما ماهیگیری های غیرمجاز و قاچاق هیچ گاه در آمارهای رسمی به ثبت نمی رسند.

معمولا آمارها خیلی کمتر از آن حدی است که باید باشد. تنها چند منطقه معدود است که محققان قادرند میزان صید کوسه ها در آنها را در طول زمان بدرستی تعیین کنند. دانشمندانی همچون جولیا باوم از دانشگاه هالیفاکس کانادا و همکارانش روی اطلاعاتی که از کشتی های صید ماهی اقیانوس آتلانتیک در محدوده شمال غربی موجود است، کار کرده اند. آنها اطلاعات ۱۴ سال (۲۰۰۰ ۱۹۸۶) را بررسی کردند و متوجه شدند از جمعیت کوسه های سرچکشی، سفید و ترشر این محدوده بیشتر از ۷۵ درصد کاسته شده است.

پیش بینی ادامه روند کاهش جمعیت

تحقیقاتی مشابه تحقیق اخیر انجام شده است. در یک تحقیق مشابه دیگر تیم تحقیقاتی تاریخچه صید را در خلیج مکزیک مورد بررسی قرار داده و نشان دادند از میزان جمعیت کوسه های سفید بیشتر از ۹۹ درصد و از جمعیت کوسه های پوست ابریشمی بیشتر از ۹۰ درصد کاسته شده است. داده های مشابه زیادی در این زمینه وجود دارد که همگی گویای کاهش جمعیت کوسه ها در اغلب اقیانوس های جهان هستند. بخشی از این مساله به این خاطر به وجود آمده که زاد و ولد کوسه ها به کندی انجام می شود. سال ها طول می کشد یک کوسه به بلوغ جنسی برسد و آن گاه تنها می تواند چند تخم تولید کند یا این که به مرور زمان بچه های خیلی کوچکی را به وجود آورد. برخی کوسه ها تخمگذارند، اما برخی کوسه ها نیز تخم ها را در بدن خود نگه می دارند تا نوزاد به حد مشخصی از سن بلوغ برسد. در مورد کوسه سفید هنوز اطلاعات زیادی در این زمینه وجود ندارد، چراکه این گونه اغلب در دوران بارداری خود انزواطلب و بسیار تهاجمی است. تنها معدودی از گونه های زنده زا نظیر کوسه بسکین که گونه ای راحت طلب است، دوره های بارداری طولانی را می گذرانند. دوره بارداری کوسه بسکین بیشتر از سه سال است، یعنی خیلی بیشتر از دوره ای که فیل برای بارداری طی می کند. این مساله باعث می شود کوسه خیلی بیشتر از سایر گونه های آبزیان در این دوره خاص آسیب پذیر شود.

نکته: سوپ باله کوسه غذای گرانقیمت و لوکسی است که صرفا برای تنوع سرو میشود. این غذا جمعیت در حال کاهش کوسهها را بشدت در معرض خطر قرار داده است

بدیهی است نابودی شکارچیانی نظیر کوسه ها که در راس زنجیره غذایی هستند، می تواند کل اکوسیستم را برهم بزند. هرچند بسیار سخت است که بتوان تاثیر حذف کوسه ها را در اکوسیستم تشریح کرد. کوسه ها تنها چندگونه نیستند، بلکه از تنوع خارق العاد ه ای برخوردارند. تنوعی به این گستردگی می تواند کلید اسرار طبیعت را با خود به همراه داشته باشد، چراکه کوسه ها تنها در یک جا ساکن نیستند. قلمروی آنها از اعماق دریا تا صخره های مرجانی، فلات های قاره و هزاران هزار کیلومتر در اقیانوس ها گسترده شده است. شاید هر کوسه بتواند معمایی خاص را حل کند. دانشمندان دانشگاه یورک که تحقیقات گسترده ای درباره کوسه ها انجام داده اند، معتقدند مطالعه درباره کوسه ها درست همچون مطالعه یک مکانیسم خیلی پیچیده است. بررسی در مورد مکانیسمی که اطلاعات دقیقی از نحوه عملکرد آن وجود ندارد کار بسیار دشواری است.

تاثیر حذف کوسه ها از زنجیره غذایی

در سال ۲۰۰۵، بیولوژیست های دانشگاه کالیفرنیا به یافته های جدیدی دست یافتند. آنها مجموعه جزایری در اقیانوس آرام را مورد مطالعه قرار دادند و دریافتند صخره های مرجانی برخی از این جزایر، اکوسیستم های فوق العاده سالمی را تشکیل داده اند. آنها در این صخره ها بزرگ ترین جمعیت ماهیان را شناسایی کردند. جالب اینجاست که این جزایر کمتر تحت تاثیر فعالیت های انسانی قرار گرفته اند. اما یک نکته در مورد این جزایر بود که توجه محققان را به خود جلب کرد و آن هم حضور گسترده کوسه ها در این محل بود. در واقع، جمعیت منحصربه فرد ماهیان در این منطقه متاثر از حضور کوسه هاست! ماهیانی که در مناطق با تعداد کوسه بیشتر زندگی می کنند معمولا جگرهای لاغرتر، کم چرب تر و سالم تری دارند، اما ماهیانی که در مناطق بدون کوسه زندگی می کنند جگرهای بسیار چربی دارند. دکتر شیلا والش، عضو هیات علمی موسسه حفاظت از طبیعت ویرجینیا معتقد است صید ماهی در مناطقی که تعداد کمتری کوسه دارد، معمولا چندان سودآور نیست.

درست برخلاف تصور همگان این قاعده اکولوژیکی ثابت می شود خلاص شدن از دست گونه های شکارچی لزوما به معنای صید بیشتر نیست. حضور کوسه ها سبب خواهد شد ماهیان سریع تر و پویاتر عمل کنند و این مساله قطعا بر میزان صید خواهد افزود. دانشمندان معتقدند هنوز زمان زیادی لازم است که تاثیر رفتارهای بشر بر اکوسیستم های دریایی مشخص شود، اما حتی اگر چنانچه کوسه ها کماکان بتوانند به بقای خود ادامه دهند، باز هم شرایط اکوسیستم به صورت اولیه خود باز نخواهد گشت. بشر مسبب حذف شمار کثیری از گونه های جانوری از زنجیره غذایی بوده است. ارتباطات اینچنینی مسائل ساده ای نیست. طبیعت به این آسانی قادر به جایگزینی تکه های حذف شده پازل نخواهد بود.

شکل گیری صنعت اکوتوریسم بتازگی بر اهمیت کوسه ها افزوده است. شمار کثیری تنها به جزایر گالاپاگوس مراجعه می کنند که با غواصی بتوانند گونه های سرچکشی کوسه ها را مشاهده کنند. غواصی سالانه حدود ۱۵ میلیارد دلار سود را برای این جزایر به ارمغان آورده است. حتی طرح های حفاظت از کوسه ها در این مناطق کاملا حساب شده است. دانشمندان مطرح جهان نیز برای انجام تحقیقات خود از چنین قوانینی مستثنا نیستند.

این مسلم است کوسه ها ارزشی بس فراتر از باله هایشان دارند، اما آیا بشر می تواند این ارزش ها را بموقع درک کند و از آنها حفاظت نماید؟ قیمت هر کیلو باله خشک کوسه به رقمی بالغ بر ۷۰۰ دلار رسیده است. آیا با این شرایط منع قانونی شکار کوسه ها کار آسانی است؟

newscientist

مترجم: فرناز حیدری

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

راز بقای نهنگ ها

نهنگ ها پستاندارانی عظیم الجثه هستند که همچون سایر پستانداران با شش تنفس می کنند و دو زیر مجموعه از آنها به نام نهنگ های بدون دندان (بالن دار) و نهنگ های با دندان وجود دارد.

نهنگ ها پستاندارانی عظیم الجثه هستند که همچون سایر پستانداران با شش تنفس می کنند و دو زیر مجموعه از آنها به نام نهنگ های بدون دندان (بالن دار) و نهنگ های با دندان وجود دارد. در آب های خلیج فارس و دریای عمان یک خانواده از نهنگ های بدون دندان و دو خانواده از نهنگ های با دندان مشاهده شده است. موضوعی که بتازگی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته، نحوه غذا خوردن نهنگ ها و چگونگی صرف انرژی توسط آنهاست.

نهنگ ها همچون سایر پستانداران شش دارند. از این رو مجبورند برای نفس کشیدن مدتی را به سطح آب بیایند و ریه هایشان را از هوا پر کنند. شناکردن در اعماق زیاد به دلیل عدم کسب اکسیژن هوا برای آنها بهای گزافی خواهد داشت. حتی این احتمال وجود دارد جانشان را از دست بدهند. نحوه زندگی نهنگ ها در زیر آب یک معما بود تا این که گروهی از دانشمندان سراسر جهان پیشقدم شدند الگوهای رفتاری آنها را زیر آب به دقت مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. این گروه تحقیقاتی شامل ملانی سیمون، مارک جانسون و پیتر مدسن بود. آنها با استفاده از ردیاب هایی که به بدن نهنگ ها وصل کردند، توانستند به دقت نحوه زندگی و خصوصاً غذاخوردن آنها را مدنظر قرار دهند. پیش تر جرمی گولدبوگن و همکارانش با استفاده از ردیاب هایی که روی باله نهنگ های گوژپشت الصاق کرده بودند، نحوه شکار سخت پوستان کریل را توسط نهنگ ها بررسی کردند. کریل ها به گروه Euphausiacea از سخت پوستان تعلق دارند. این بی مهرگان که در آب های اقیانوس ها یافت می شوند، یکی از منابع غذایی عمده نهنگ ها هستند. پروفسور سیمون و همکارانش نیز کار خود را روی نهنگ های محدوده گرینلند متمرکز کردند. آنها در آنجا پنج نهنگ گوژپشت را علامتگذاری کردند. محققان برای ثبت الگوهای حرکتی نهنگ ها سه ردیاب را به پشت باله سه نهنگ الصاق کردند. برای سایر نهنگ ها تصمیم گرفته شد ردیاب ها نزدیک به ناحیه سر چسبانده شود تا این که تیم تحقیقاتی بتواند صرفاً جابه جایی ناحیه سر را مورد بررسی قرار دهد. تیم تحقیقاتی با موفقیت توانست ۴۷۹ شیرجه را با دقت هرچه تمام تر مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. گزارش های ثبت شده مواردی همچون شیرجه به عمق، حرکات سریع و جهت یابی های مغناطیسی را دربرگرفت. هدف این گروه کسب اطلاعات بیشتری درباره تاکتیک های حمله این موجودات خارق العاده بود. پروفسور سیمون از موسسه منابع طبیعی گرینلند، پروفسور مدسن از دانشگاه آرهاوس دانمارک و پروفسور جانسون از دانشگاه سنت اندروز انگلستان نتایج تحقیقات خود را بتازگی در مجله بیولوژی تجربی به چاپ رسانده اند. این تحقیقات نشان می دهد نهنگ ها برای زندگی در زیر آب متحمل چه تلاش های خستگی ناپذیری می شوند.

آنالیز الگوهای سرعتی نهنگ ها نشان می دهد آنها در مرحله آغازین حمله شتاب می گیرند. نهنگ ها با دو بار حرکت سریع دم، سرعت خودشان را به سه متر در ثانیه می رسانند. این سرعت چندان تفاوتی با سرعت آنها هنگام مهاجرت ندارد. تیم تحقیقاتی متوجه شد از یک مرحله به بعد، حرکت دم دیگر سرعت را زیاد نمی کند، بلکه حتی از سرعت هم کاسته می شود. این امر در هر صورت باعث توقف نهنگ نمی شود، اما مساله اینجاست که سرعت به ۵ / ۱ متر در ثانیه می رسد. حال پرسشی که مطرح می شود این است که نهنگ ها در چه زمانی از این فرآیند، دهان خودشان را باز می کنند؟ واقعیت این است که نهنگ ها در مراحل ابتدایی حمله خود به بیشترین سرعت ممکن می رسند. به این معنا که آنها برای رسیدن به این سرعت مجبورند انرژی زیادی صرف کنند و دم خود را هرچه محکم تر تکان دهند. با جمع بندی تمام این موارد و بررسی دقیق رفتار نهنگ ها تیم تحقیقاتی به این نتیجه رسید که قطعاً دهان نهنگ پیش تر از این زمان باز شده است. نهنگ ها با مکیدن هر چه بیشتر آب و هوا به حفره دهانی خود، آن را تا حد ممکن باد می کنند و این امر خود باعث شتاب بخشیدن هرچه بیشتر می شود. یافته های تیم تحقیقاتی حاکی است، نهنگ ها کماکان پس از باز کردن دهان به حرکت با همان سرعت ادامه می دهند. هدف نهنگ ها از باز کردن دهانشان این است که بتوانند با ارتجاع چربی های ناحیه شکمی از حداکثر سرعت برای حمله استفاده کنند و قادر باشند هرچه بیشتر در آب غوطه ور بمانند. زمانی که دهان نهنگ ها پر از هوا شد، آنها همچنان به تکان دادن دم ادامه می دهند. تکان دادن دم حتی بعد از بسته شدن دهان نیز ادامه دارد. این فرآیند بظاهر ساده باعث می شود آنها سرعت خود را حفظ کنند. همه این اتفاقات پیش از آن می افتد که دم از حرکت بایستد و نهنگ سرعتش به ۵ / ۱ متر در ثانیه تقلیل پیدا کند. در نهایت نهنگ آب را فیلتر می کند و ماهیان و سخت پوستانی را که به دام افتاده اند، می بلعد. بلعیدن غذا کمی بیشتر از ۴۶ ثانیه طول می کشد و پس از آن، نهنگ دوباره دم خود را تکان می دهد تا خود را برای حمله بعدی آماده کند.

پیش تر تصور می شد نهنگ های گوژپشت پس از آن که آرواره های عریض خود را باز می کنند، رفته رفته از سرعت شان کاسته می شود و سرانجام متوقف می شوند. در ضمن باورها بر این مبنا بود که نهنگ ها برای آن که بدن عظیم الجثه خودشان را سریع تر تکان دهند، مجبور هستند در همان ابتدا همه انرژی خود را صرف کنند تا دم تکان دهند، اما یافته های این تیم تحقیقاتی نشان می دهد آنها پس از آن که دهانشان را بستند، باز هم به حرکت ادامه می دهند. همه این موارد به این معناست که نهنگ مجبور نیست تمام انرژی خود را صرف غذاخوردن کند. البته تیم تحقیقاتی تائید می کند که با وجود این باز هم غذاخوردن برای نهنگ ها مستلزم صرف انرژی زیادی است، چرا که جابه جایی بدن ۳۰ تنی به هیچ وجه کار چندان راحتی نیست، اما تاکتیک افزایش سرعت برای شکارچیان سنگین وزنی که مجبورند شکار خودشان را از این طریق به دست بیاورند، قطعاً بسیار کارسازتر از روش هایی است که پیش تر تصور می شد.

مترجم: فرناز حیدری

منبع: sciencedaily

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

خرس قهوه ای در گرداب بقا

تازه ترین مقالات منتشر شده در خبرنامه تخصصی خرس (International Bear News) اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) نشان می دهد که شکار غیر مجاز، استفاده دارویی از اعضای بدن خرس، کمبود مواد غذایی بویژه در فصل پاییز در برخی زیستگاه ها و تخریب زیستگاه، چهار عامل اصلی تهدید خرس قهوه ای در زاگرس مرکزی است.

منطقه زاگرس مرکزی بین چهار استان فارس، کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان و چهارمحال و بختیاری قرار دارد این منطقه ۵ / ۱ درصد خاک ایران را شامل می شود و ۲۳۷۲ گونه گیاهی در آن شناسایی شده است که ۳۰ درصد گونه های گیاهی ایران را در برمی گیرد. زاگرس دارای فرهنگ عشایری و روستایی است. بزرگ ترین عشایر ایران، بختیاری و قشقایی هستند که هر دو در زاگرس مرکزی جمعیت زیادی دارند. شکار و چوپانی مهم ترین بخش های زندگی عشایری در این ناحیه است. بنابراین، کشتن خرس ها برای محافظت از دارایی ها نظیر دام های اهلی، کندوهای عسل، محصولات کشاورزی و درختان میوه عادی است؛ اما می توان از نوآوری هایی استفاده کرد که خسارت وارده به مردم کم شود و خرس ها نیز کمتر کشته شوند.

غذای خرس قهوه ای

نوع غذای خرس در منطقه از تحلیل سرگین های آن به دست آمد. این تحقیقات نشان داد خرس قهوه ای در زاگرس مرکزی بیشتر از میوه های باغی و علف ها تغذیه می کند. فراوان ترین مواد غذایی در سرگین های فصل تابستان علف ها (۴۲ درصد)، سیب باغی (۲۷ درصد) و انگور باغی (۲۷ درصد) است. بیشترین فراوانی مواد غذایی در فصل پاییز مربوط به سیب باغی (۴۹ درصد)، انگور باغی (۳۰ درصد)، انگور وحشی (۲۷ درصد) و علف ها (۲۵ درصد) است. مورچه ها (۱۲ـ۱۱ درصد) و سوسک ها (۱۶ـ۱۲ درصد) در هر دو فصل رقم میزان قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. در نهایت، فراوانی میوه های باغی ۵۴ درصد در تابستان و ۷۸ درصد در پاییز رژیم غذایی خرس قهوه ای را شامل می شود.

برای حفاظت از خرس ها چه کنیم؟

خرس قهوه ای بزرگ ترین گوشتخوار خاورمیانه است و به عنوان گونه سنگ سرطاق، گونه چتر و گونه پرچم مطرح است و کاهش و مدیریت تعارض و حفاظت از چنین گونه ای از روش های زیر ممکن است:

روش های انسان محور برای حل تعارض انسان و خرس (HBC)

۱. اطلاع رسانی و آموزش: تغییر رفتار انسان، اغلب یکی از اجزای مهم راهکار کاهش HBC است. تغییر رفتار به زما ن طولانی و همکاری جمعی نیاز دارد که نیازمند شناخت موانع برای ترویج ایده های جدید است. برای تغییر رفتار انسان باید دیدگاه های حفاظتی را جایگزین دیدگاه های ناپایدار کرد.

عوامل اصلی تهدید خرس قهوه ای: شکار غیر مجاز، استفاده دارویی از اعضای بدن خرس، کمبود مواد غذایی بویژه در فصل پاییز در برخی زیستگاه ها و تخریب زیستگاه

۲. جلوگیری از رویارویی ناخواسته: روبه روشدن با خرس ها که باعث زخمی یا کشته شدن انسان یا خرس می شود، اغلب با درک رفتار و بوم شناسی خرس ها و احتیاط کردن انسان در زیستگاه خرس می تواند اتفاق نیفتد.

۳. رفع جذابیت ها برای خرس: ساده ترین راه حل تعارض بین انسان و خرس تغییر یا جابه جایی در شرایط کاربری های جذاب (مانند دامداری و زنبورداری) برای خرس ها یا مدیریت مواد زاید و زباله ها در منطقه دارای تعارض است. به عنوان مثال، متمرکز کردن دامداری و قرار دادن کندوهای عسل روی سطحی بالاتر از زمین (مانند سقف انبارها یا خانه ها) راهکارهایی موفق هستند.

۴. ساماندهی افراد محلی: شکل دادن و ساماندهی افراد محلی در قالب گروه های ویژه برای بررسی و کاهش تعارض در هر منطقه یا روستا می تواند بسیار کارآمد باشد و هزینه های سازمان محیط زیست را کاهش دهد.

۵. جبران مستقیم: جبران مستقیم خساراتی که خرس ها به بار می آورند به صورت پرداخت نقدی یا معادل آن، یکی دیگر از راه های مدیریت HBC است. به نظر می رسد در مناطق دارای تعارض کشور، بیمه کردن محصولات بویژه کندوهای عسل در برابر آسیب خرس ها راهکار قابل قبولی باشد. در واقع، بار مالی HBC باید بین مردم و دولت تقسیم شود. زمانی که فشار مالی HBC فقط برعهده دولت باشد، خود مردم برای کاهش HBC کمتر تلاش می کنند.

۶. جبران غیرمستقیم: ارزش افزوده خرس ها ممکن است تحمل مردم را نسبت به تعارض بالا ببرد و غیرمستقیم باعث رفاه و حفاظت خرس شود. ارزش افزوده تماشای خرس ها (Bear watching) همانند پرنده نگری (Bird watching) می تواند به عنوان بخشی از طبیعت گردی مورد بحث باشد که درآمد پایداری برای مردم محلی در پی دارد. این مسأله می تواند بسیار مهم باشد و نقش عمده ای در آگاهی مردم بومی نسبت به خرس ها بازی کند.

روش های «خرس محور» برای کاهش HBC

۱. موانع فیزیکی: موانع فیزیکی مانند حصارهای الکتریکی برای زمین های کشاورزی و آغل دام های اهلی، سطوح مرتفع برای کندوهای عسل و محفظه های ضدخرس برای زباله ها به نوعی حمایت از خرس ها محسوب می شود.

۲. بازدارنده های خرس: برخی خرس ها به وسیله برخی ابزارها نظیر چراغ های چشمک زن یا پروژکتورها، سر و صدای زیاد، مواد شیمیایی یا سگ های گله از منابع مورد علاقه خود دور می شوند.

۳. مدیریت جمعیت خرس: برآورد ظرفیت برد منطقه برای حمایت حداکثر جمعیت خرس، یکی از مهم ترین داده ها برای مدیریت HBC است. زمانی که جمعیت خرس ها به بیش از ظرفیت برد محیط برسد، کارشناسان باید اقدامی برای کاهش جمعیت خرس ها انجام دهند. بهترین روش کاهش جمعیت خرس ها زنده گیری آنها و انتقال خرس ها به مناطقی است که از تراکم کمتر برخوردار است.

۴. مدیریت زیستگاه: خرس ها به منابع غذایی انسان جذب می شوند، بهسازی و بالا بردن کیفیت زیستگاه خرس ها بویژه مکان های تغذیه (Feeding sites) ممکن است جذابیت منابع غذایی انسانی را کاهش دهد. به عنوان مثال می توان به بهبود وضع میوه های وحشی و کاهش و کنترل آفات آنها، بهسازی پوشش گیاهی خوراکی، کاهش هدر رفتن بذرها و تغذیه مصنوعی (دستی) اشاره کرد.

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

تفریحی که حیوانات را آزار می دهد

مدرسه که تعطیل می شود، بچه ها دسته دسته راهی خانه ها می شوند. در این میان، بعضی ها دور از چشم پدر و مادر به سوپرمارکت نزدیک مدرسه سری می زنند و شکلات، بستنی یا بسته ای لواشک می خرند.

بعضی ها هم چنان سرگرم بازی می شوند و با لباسی نامرتب و گاه خاک آلود به خانه می رسند. با این که شاید والدین از رفتار این دو گروه چندان راضی نباشند، اما عده ای از بچه ها هستند که کارشان را هیچ کس دوست ندارد و هیچ فرد عاقلی آنها را تائید نمی کند؛ دو گروه اول هر کاری که می کنند، لااقل به دیگران صدمه ای نمی زنند، اما گویا این گروه فکر می کنند تنها با سنگ زدن به گربه ها یا ترساندن پرنده هاست که می توانند چند دقیقه ای شاد و آزاد باشند.

شاید فکر کنید تعداد این بچه ها خیلی کم است، آنقدر کم که پرداختن به مسائل آنها ضروری نیست. یا اینها فقط به گروه و طبقه خاصی اختصاص دارند، اما چه تعدادشان کم باشد و چه زیاد، چه متعلق به گروه و فرهنگ خاصی باشند و چه رفتارشان همه گیر باشد، در هر صورت در این جامعه زندگی می کنند و یکی باید برای شان توضیح دهد موجودات بی گناه به هیچ دلیلی نباید مورد آزار قرار گیرند.

علیرضا. س. فقط ۹ سال دارد. پسر مودب و مهربانی است؛ اما با همه این مهربانی و عطوفت، گاهی دلش می خواهد چرت گربه هایی را که در حال استراحت هستند، پاره کند. وقتی در مورد این کارش از او سوال می کنم، می گوید: چرا وقتی من خوابم، یکی می آید و بی دلیل بیدارم می کند؟ حالا من هم دوست دارم خواب او را به هم بزنم.

شاید اگر علیرضا با شما صحبت کند و چنین دلیلی بیاورد، فکر کنید پسر لوس و بی تربیتی است، در حالی که او یکی از بهترین بچه هایی است که می توان دید و سراغ گرفت و شاید فقط محبتی را که انتظار دارد، از خانواده اش دریافت نکرده است.

دکتر پروین ناظمی، روان شناس و مدرس دانشگاه ضمن تاکید بر این نکته که تمام رفتارهای محبت آمیز کودکان یا خشونت هایی که از خود نشان می دهند، دقیقاً از رفتارهایی نشأت می گیرد که دیگران نسبت به آنها د اشته اند، در این باره به «جام جم» می گوید: نباید فراموش کنیم رفتارهای اجتماعی کودکان حاصل برخورد و نوع رفتار دیگران در مقابل آنهاست؛ به این معنا که رفتار تمام اعضای خانواده و اطرافیان کودک که به نوعی با او در ارتباط هستند، در این زمینه بسیار مهم و تاثیرگذار است. در واقع زمانی که کودک از طرف کسی که او را دوست دارد، طردشده یا با خشونت با او برخورد شود، شاهد چنین رفتارهایی نیز خواهیم بود.

وی با اشاره به این که برخی از کودکان بدون توجه به رفتار خانواده دچار برخی ناسازگاری های رفتاری هستند که باید بین آنها و بچه های خشن و تندخو تفاوت قائل شد، تاکید می کند: ناسازگاری های رفتاری به خودی خود ایجاد نمی شود. به عنوان مثال ممکن است کودکی به این دلیل که بیش فعال است، رفتارهای ناسازگارانه ای داشته باشد، البته به معنای واقعی باید پزشک بیش فعالی او را تشخیص داده باشد، نه این که با دیدن شیطنت های کودکانه، خانواده تصور کنند فرزندشان دچار چنین مشکلی است. در ضمن، نباید فراموش کنیم در این موارد هم ابراز رفتارهای خشن، قطعی و صد درصد نیست، به این معنا که بچه های بیش فعال هم تمایلی به آزار و اذیت حیوانات ندارند.

زورشان فقط به حیوانات می رسد

بچه ها معمولاً نمی توانند در مقابل رفتارهای نادرست پدر و مادرشان بایستند و از آنها شکایت کنند. با این توصیف اگر پدر بی دلیل فرزند کوچکش را کتک بزند یا مادر دائم با فریاد و تحقیر با او برخورد کند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مسلماً کودک از چنین رفتاری ناراحت می شود، اما در مقابل این برخوردها، چه کاری از دستش ساخته است؟ آیا می تواند ناراحتی و خشمش را به بزرگ ترها ابراز کند؟

در چنین شرایطی، چه چیزی می تواند بهتر از حمله به حیوانات یا اشیای بی زبان، خشم کودک را تخلیه کند؟ حیواناتی که از آزار کودک، خشمگین و ناراحت می شوند ولی توان مقابله با او را ندارند و اشیایی که در برابر رفتار کودک هیچ صدایی از آنها در نمی آید. پس یادمان باشد این چرخه معیوب، ساخته دست بزرگ ترهاست و نه کودکان.

دکتر ناظمی با اشاره به این مطلب، می افزاید: بچه هایی که اغلب سعی می کنند به حیوانات آزار برسانند و افرادی مخرب محسوب می شوند، در واقع با این نوع کارها خشم، ناراحتی و حقارتی را که احساس می کنند، روی اشیاء و حیوانات تخلیه خواهند کرد. به عنوان مثال تصور کنید کودک از رفتار نامناسب پدرش ناراحت است، اما قدرت و توان مقابله با پدر را نیز ندارد؛ بنابراین طبیعی است این خشم و ناراحتی را نسبت به موجودات و اشیایی نشان دهد که زورش به آنها می رسد و با خیال راحت می تواند در مورد آنها واکنش نشان دهد؛ در واقع نسبت به موجودی که از او ضعیف تر است.

بچه هایی که حیوانات را آزار میدهند، به نوعی میخواهند ناراحتی، خشم و حقارت خود را روی آنها خالی کنند

به گفته این روان شناس، تقریباً در بیشتر موارد، خانواده مسئول چنین برخوردهایی است. همچنین موضوع دیگری نیز در این زمینه مطرح است؛ در واقع خانواده باید خصوصیاتی مانند محبت، رحم و شفقت را در عمق روح کودک رشد و پرورش دهد، در مورد چنین بچه هایی یا خانواده چنین تربیتی را در مورد او اعمال نکرده یا او را تا حدی نسبت به اطراف بدبین کرده اند که کودک دیگر نمی تواند در برخورد با دیگران رحم و شفقتی داشته باشد.

پس این گروه از کودکان اصولا نمی توانند با رحم و محبت با حیوانات برخورد کنند و در بسیاری موارد اصلاً متوجه آزار و صدمه ای که به آنها می رسانند نیز نخواهند شد. بنابراین باید تاکید کرد زمانی که والدین و سایر اعضای خانواده با مهر و محبت با کودک برخورد نکنند و رحم و شفقت در فضای خانواده جایی نداشته باشد، کودک هم نمی تواند رفتار مناسبی با دیگران و از جمله حیوانات داشته باشد.

در کنار این موضوع، خانواده حتماً باید از کودک بخواهد محبتش را نسبت به دیگران ابراز کند. با این کار آنها به صورت غیرمستقیم به کودک می آموزند فقط نباید محبت دریافت کند و به هر شیوه ای که می تواند باید مهربانی اش را به دیگران و از جمله حیوانات نیز نشان دهد.

کودک را طرد نکنید

احسان. ک مانند همه بچه ها پدرش را خیلی دوست دارد؛ اما پدر هیچ وقت فرصتی برای او ندارد و به هر دلیل همیشه مشغول کار است. روزهای تعطیل هم بچه ها باید ساکت باشند تا پدر براحتی کارهایش را تمام کند و پس از آن هم وقت استراحتش می رسد. احسان دوست دارد یک بار با پدرش به پارک برود و با او بازی و صحبت کند، اما پدر تا جایی که زورش می رسد فقط با بچه ها دعوا می کند و به اجبار از آنها می خواهد ساکت و آرام در اتاق شان بمانند.

با این توضیحات به نظر شما نباید از احسان انتظار داشته باشیم در برابر این همه زورگویی و خشونت، رفتاری متفاوت از خود نشان دهد و ناهنجاری رفتاری در اعمالش دیده شود؟

دکتر ناظمی بر این باور است که این قبیل کودکان سعی می کنند رفتارهای تند والدین را در مقابل دیگران داشته باشند؛ اما اگر نسبت به دوستان شان زورگویی کنند، از طرف آنها هم طرد می شوند و حتی ممکن است کتک بخورند.

پدر و مادر هم که حتماً رفتارهای قبلی را ادامه داده و کودک را تنبیه می کنند بنابراین حیوانات مظلوم و بی زبان ناچارند خشونت این بچه ها را تحمل کنند. البته این ناهنجاری رفتاری تا آنجا پیش می رود که حتی ممکن است کودک از رنج و شکنجه حیوان لذت هم ببرد.

روح کودک را نیازاریم

همه والدین دوست دارند فرزندشان بهترین باشد؛ اما چطور می توان این بهترین ها را تربیت کرد؟ آیا پدر و مادر یا معلم ها می توانند این رفتارها را اصلاح کنند؟

دکتر ناظمی در پاسخ به این پرسش می گوید: رشد و پرورش ویژگی هایی مانند رحم و شفقت به معنای واقعی در ارتباطات گروهی و همکاری های متقابل شکل می گیرد و خانواده باید این شیوه زندگی را به کودک آموزش دهد. در واقع رشد و شکل گیری بعد عاطفی انسان ها در بستر مناسبی در فضای پر مهر خانوادگی ایجاد می شود و هیچ گاه نباید اهمیت آن را نادیده گرفت.

همیشه انتظار می رود زمانی که مادر کسالت دارد، کودک به دلیل روابط عاطفی موجود در خانواده با او همدردی کرده و تا حد توان مراقبش باشد یا وقتی نگرانی های پدر را می بیند، به این موضوع اهمیت دهد و آنچه از دستش برمی آید برای کمک به پدر انجام دهد؛ اما متأسفانه به دلیل این که بیشتر خانواده ها برای هوشیار کردن بچه ها، اغلب ویژگی های منفی محیط بیرون را به کودک گوشزد می کنند، بتدریج روحیه آرامش و محبت در بچه ها ضعیف و کمرنگ می شود.

به گفته دکتر ناظمی ما باید کودکان را نسبت به خطرات موجود در جامعه نیز آگاه کنیم تا در حد نیاز محتاط باشند اما نباید در این کار چنان افراط شود که حس دلسوزی و شفقت در آنها از بین برود و در مقابل تبدیل به فردی خشن و خودخواه شود.

خانواده ها باید بدانند وظیفه دارند محیطی را فراهم سازند که کودک با اطمینان خاطر احساساتش را بیان کند و به این ترتیب بعد عاطفی اش پرورش یابد. چنین کودکانی هیچ گاه با بچه های کوچک تر از خود، حیوانات و اشیاء، رفتارهای تند و خشن نخواهند داشت.

در پایان ذکر این نکته هم لازم است که گروهی از افراد ـ چه کوچک و چه بزرگ ـ دچار بیماری هستند و از آزار دیگران لذت می برند.

به همین دلیل هم ممکن است افراد دیگر یا حیوانات را آزار دهند. در مورد این گروه باید دقت بیشتری داشته باشیم و درمان آنها را تحت نظر متخصص پیگیری کنیم.

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

بدنامان تغییر اقلیم

هفته گذشته کنفرانس تغییرات اقلیم سازمان ملل متحد در قطر برگزار شد. سال هاست که زمین بیمار و بیدار است. سال ها است که دانشمندان به خطرات افزایش دمای میانگین سیاره زمین اشاره می کنند و مدتی است که دانشمندان و محققان تحت فشارهای بسیار جدی و حتی خشن قرار گرفته اند تا در این باره سکوت کنند. بسیاری از کمپانی های نفتی و تولیدات انرژی بر سیاستمداران و مراکز علمی فشار می آورند و موضوعی که به نظر می آمد در طی چند سال اخیر به یکی از مسایل اصلی و بحث برانگیز در همه مناظره های ملی و بین المللی سیاسی بدل شود، کم کم در حال فراموشی است.

فریادهایی که در قالب مقاله های علمی از سوی جامعه علمی کشیده می شود، سودی ندارد و پس از پیمان کیوتو شاید آخرین امیدواری بزرگ، اجلاس کپنهاگ بود که پس از نبود موفقیتش در به دست آوردن اجماع جهانی برای توافق نامه ای جدید برای محدود کردن تولید گازهای گلخانه ای عملا نقطه پایانی بر مباحثات داغ به شمار می رفت. هنوز هم گاهی صدایی از گرمایش زمین شنیده می شود، وقتی توفان سندی آمریکا را درنوردید همه به یاد گرمایش زمین افتادند و وقتی دانشمندان روند ذوب شدن صفحات یخی قطب جنوب و گرین لند را آشکار کردند فقط چند روزنامه به آن پرداختند اما در عمل هیچ عزم و اراده جهانی گویا برای حادترین مشکل پیش روی بشر وجود ندارد. در این بین گاهی سازمان های بین المللی با انتخاب های خود شرایط طعنه آمیزی را فراهم می کنند. میزبانی اجلاس تغییرات اقلیم از سوی قطر عملا به تمسخر گرفتن کل فرآیند تلاش ها برای نجات سیاره زمین و مبارزه با گرمایش زمین به شمار می رود. دلارهای نفتی قطر اینک باعث شده نه تنها بتواند میزبانی جام جهانی فوتبال را به دست آورد که میزبانی کنفرانسی را بر عهده گرفته که خود یکی از متهمین اش به شمار می رود.

قطر با توجه به جمعیت اندکی که دارد در فهرست های تولید کنندگان گازهای گلخانه ای جایگاه مهمی را اشغال نمی کند. وقتی به این جدول نگاه می کنیم به ترتیب، چین، آمریکا، روسیه ، هندوستان، ژاپن ، آلمان ، انگلستان، کانادا، کره جنوبی ، ایتالیا و ایران در راس آن قرار دارند اما اگر این جدول را بر مبنای سرانه تولید دی اکسید کربن به ازای هر شهروند تغییر دهید چهره دیگری خواهید یافت. جدول جدید به شما نشان می دهد که هر کشور تا چه حدی توانسته رفتارهای شهروندانش را بهبود بخشد و چقدر افراد یک کشور در تولید گرمایش زمین نقش دارند. در این جدول جدید به ترتیب قطر، کویت و امارات متحده عربی در صدر قرار دارند.

اگرچه قطر ادعا می کند در زمینه انرژی های نو سرمایه گذاری کرده است اما سیاست های دولت و رفتارهای شهروندان این کشور در واقع بدترین الگوی ممکن برای زیستن در زمینی سالم را ارائه می دهند. این کشور با بهره گرفتن از امکان استفاده از انرژی خورشیدی هیچ تولید موثری از نیاز برق خود را از انرژی خورشیدی و سایر انرژی های جایگزین تولید نمی کند. هر شهروند قطری دو و نیم برابر متوسط یک شهروند آمریکایی و ۶/۷ برابر یک شهروند چینی انرژی مصرف می کند.

البته بخش عمده ای از این داستان طبیعی است. قطر بر مبنای درآمدهای نفتی ساخته شده و کسی انتظار ندارد دولت این کشور بخواهد جهان را تشویق به کاهش مصرف نفتی بکند که سرمایه اصلی آن به شمار می رود اما وقتی سازمان ملل میزبانی چنین نشستی را به این کشور می دهد این پیام در دل آن شنیده می شود که خطر برای زمین بسیار جدی تر است و دیگر حتی به ظواهر ساده نیز برای حفظ این سیاره توجه نمی شود.

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

مردابی در مکزیک؛ کلید حل معمای حیات مریخی

باکتری های مرداب کواترو سینگاس می تواند راز حیات در سیارات دیگر را برملا کند

کواترو سینگاس منطقه ای در شمال مکزیک است که به خاطر داشتن برخی ویژگی های خاص و نیز مرداب بزرگی که زیستگاه برخی از انواع نادر باکتری هاست در دنیا منحصر به فرد است.

آب و دمای زیاد در میلیون ها سال پیش سبب شکل گیری صخره هایی از جنس سنگ گچ در کواترو سینگاس گردید. جالب اینجاست که تصاویر گرفته شده توسط مریخ نورد کیوریسیتی از برخی قسمت های مریخ نشان دهنده شباهتی شگفت انگیز بین این دو منطقه روی مریخ و روی زمین است. همین امر گروهی از پژوهشگران را به فکر بررسی جدی تر حیات باکتری ها در این منطقه غیرقابل سکونت از مکزیک انداخت.

وجود ترکیبات گوگردی حاصل از گذاره های آتشفشانی و مواد معدنی موجود در بستر دریا (کربنات ها و مولکول هایی دارای منیزیم) برای شکل گیری سنگ گچ ضروری است. میلیون ها سال قبل در این منطقه زمین گدازه زیر بستر دریا بسیار فعال بود. در واقع همین فعالیت شدید گدازه های زیر بستر دریا سبب جابه جایی قاره ای در دوره ژوراسیک شده بود. حدود ۲۰۰ میلیون سال قبل بود که ابر قاره «پانجه آ» دچار گسستگی شد و قسمتی از آن به سمت شمال کره زمین حرکت کرد و به این شکل قاره ها در مکان کنونی خود قرار گرفتند.

اما در مورد مریخ اوضاع متفاوت است. دانشمندان نتوانسته اند حرکت تکتونیک را در پوسته این سیاره شناسایی کنند. با این حال بر این باورند که احتمالا یک شهاب سنگ بسیار بزرگ سبب ایجاد شکاف در دریای موجود در سطح مریخ شده است. این که در بخشی از این سیاره سنگ گچ پیدا شده، نشان می دهد که در گذشته آب موجود روی سطح این سیاره سرشار از مواد معدنی بوده و به خاطر برخورد شهاب سنگی بزرگ و ایجاد شکاف در دریای موجود در سطح مریخ، گوگرد نیز شکل گرفته است.

پیدا کردن مکانی در روی زمین که شباهت به محیط های فضایی ازجمله سطح مریخ داشته باشد به هیچ وجه کار ساده ای نیست، اما کواترو سینگاس در این میان یک استثناست. همین امر زیست شناسان فضایی را به فکر بررسی زندگی باکتری های این مرداب و ساختار ژنتیکی آنها انداخت.

باکتری های مرداب کواترو سینگاس

توانایی زیاد این باکتری ها برای انطباق با محیط خشن این منطقه موجب شگفتی دانشمندان شد. همچنین یافته های حاصل از این بررسی ها نشان داد که دو گروه اصلی از باکتری ها در این مرداب حضور دارند. گروه اول که باکتری های «سبز» هستند و توانسته اند خود را با کمبود نیتروژن وفق دهند.

گروه دوم باکتری های «قرمز» هستند که از باکتری سودوموناس (Pseudomonas) و نیز میکروارگانیزم هایی که می توانند بدون فسفر زندگی کنند به وجود آمده اند. همچنین گروهی دیگر از باکتری ها وجود دارند که آبی بوده و درلایه های زیرین زندگی می کنند که البته تعدادشان از این دو گروه کمتر است.

بررسی نحوه استفاده این باکتری ها از فسفر می تواند به درک بهتر وضع حیات در سیارات دیگر که در آنها چندان خبری از فسفر و سایر مواد معدنی نیست کمک کند. نکته جالبی که در مورد حیات باکتری ها وجود دارد این است که این موجودات توانسته اند پس از بسیاری از تحولات مهم در حیات زمین ازجمله انقراض دایناسورها و بسیاری از موجودات آبزی دوران کهن همچنان به حیات خود ادامه دهند، اما تنها چیزی که نمی توانند خود را با آن وفق دهند نبود آب است. بی شک پژوهش های بیشتر در مورد باکتری های مرداب کواترو سینگاس می تواند به بشر برای درک راز حیات در سیارات دیگر کمک کند.

marsdaily

مترجم: صالح سپهری‌فر

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

قطب های بدون یخ

بر اساس تحقیقات، مشخص شده که میزان آب شدن توده های یخی در هر دو قطب زمین افزایش یافته است.

گروهی از محققان بین المللی وابسته به ناسا و آژانس فضایی اروپا، اطلاعاتی گردآوری شده از چند ماهواره و هواپیما را ترکیب کرده اند تا جامع ترین و دقیق ترین ارزیابی انجام شده تا به حال در مورد از بین رفتن توده های یخی در گرینلند (منطقه ای مستقل در کشور دانمارک) و قطب جنوب و همچنین تاثیر آن را در افزایش سطح آب دریا تهیه کنند.

در یکی از تحقیقات مهم که بتازگی در مجله Science منتشر شده است، ۴۷ نفر محقق از ۲۶ آزمایشگاه جهان طی گزارشی عنوان کرده اند مجموع میزان ذوب شدن توده های یخی موجود در گرینلند و قطب جنوب طی ۲۰ سال گذشته دائما روند افزایشی داشته است.

در مجموع این توده های یخی سه برابر بیشتر از میزان یخ ذوب شده در هر سال در حال از بین رفتن هستند. این میزان ذوب شدگی برابر با افزایش ارتفاع آب دریا به مقدار ۹۵/۰ میلی متر است،در حالی که در دهه ۹۰ میلادی این میزان به مقدار ۲۷/۰ میلی متر در سال بوده است.

در حدود دو سوم ذوب شدگی مربوط به گرینلند و باقی برای قطب جنوب است.

تخمین های جدید که به دلیل استفاده بیشتر از اطلاعات ماهواره ای دو برابر گزارش های سابق دقیق تر و موثق تر هستند این امر را که هم قطب جنوب و هم سرزمین گرینلند در حال آب رفتن و کوچک شدن هستند تائید می کنند.

از سال ۱۹۹۲ میلادی تاکنون ذوب شدن یخ های مناطق مذکور به افزایش ۱/۱۱ میلی متری ارتفاع آب دریاها در سطح جهان انجامیده است. این رقم یک پنجم میزان کل افزایش سطح آب در تحقیقات صورت گرفته طی ۲۰ سال گذشته را تشکیل می دهد. باقیمانده هم توسط افزایش حرارتی آب های اقیانوس، ذوب شدن یخچال های طبیعی و توده های یخی کوچک قطبی و آب های زیرزمینی معدنی تشکیل می شود.

تحقیقات مذکور توسط همکاری ای بین المللی با نام IMBIE انجام گرفته بود که نتایج جمع آوری شده از یک ماهواره تحقیقاتی را برای اندازه گیری منسجم از تغییرات توده های یخی قطبی، ترکیب کرده بودند. محققان تفاوت ها در میان بسیاری از تحقیقات گذشته در مورد توده های یخی را با منطبق کردن دقیق دوره های رصد و مناطق مورد مطالعه مرتب کردند.

آنها همچنین نتایج اندازه گیری هایی که توسط سنسورهای ماهواره های مختلف از قبیل ماموریت های راداری ESA، ماهواره ICESat ناسا و مرکز فضایی مشترک بین آلمان و ناسا موسوم به GRACE جمع آوری شده بود کنار هم قرار دادند.

تام واگنر (Tom Wagner)، مدیر برنامه یخ پوسته ناسا در واشنگتن گفت: «آنچه در مورد این تلاش ها منحصر به فرد بوده این است که این اقدامات، دانشمندان کلیدی و تمامی روش های متفاوت برای تخمین نابودی یخ ها را گرد هم آورده است.» همچنین وی اظهار کرده، کاری که این گروه از دانشمندان انجام داده اند، از قبیل تحقیقات دشوار برای تخمین هایی بسیار دقیق از ذوب یخ که شامل مناطقی از گرینلند تا قطب جنوب است، اقدامی بزرگ بوده که تا به حال نظیر نداشته است. نتایج این تحقیقات به این دلیل گرانبها خواهد بود که منبعی برای تکمیل گزارش ارزیابی پنجم را برای هیات بین دولتی تغییرات آب و هوایی تا سال آینده تکمیل می کند.

آندرو شِفرد، استاد دانشگاه لیدز بریتانیا به همراه اِریک آیوینز، از آزمایشگاه پیشران جت ناسا در پاسادنا ایالت کالیفرنیا، این تحقیقات را رهبری کردند.

شفرد عنوان کرده موفقیت این برنامه به دلیل همکاری جامعه دانشمندان بین المللی و دقت سنسورهای ماهواره های مختلف از چند آژانس فضایی بوده است.

همچنین شفرد خاطر نشان کرده است که بدون این تلاش ها نه تنها نمی توانستیم با اطمینان به مردم بگوییم که توده های یخی زمین چگونه تغییر کرده اند، بلکه نمی توانستیم ابهامی که چند سال در این مورد موجود بوده است، خاتمه دهیم.

این تحقیقات دگرگونی هایی رادر سرعت روند تغییر توده های یخی در قطب جنوب و گرینلند کشف کرده است. آیوینز گفت: این طور به نظر می رسد که هر دو توده های یخی، به نسبت ۲۰ سال پیش در حال از دست دادن یخ بیشتری هستند. اما سرعت ذوب یخ گرینلند، با افزایش پنج برابری در مقایسه با اواسط دهه ۹۰ غیرعادی است. از سویی دیگر مجموع یخ از دست رفته در قطب جنوب تقریبا ثابت بوده و یافته ها نشان می دهد که طی دهه گذشته میلادی میزان نابودی یخ در قطب جنوب به میزان ۵۰ درصد افزایش داشته است.

terradaily

مترجم : رامین فتوّت

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

داستان تولد یک کوه

طبق اطلاعات سازمان نقشه برداری کشور، تهران هر سال ۵ میلی متر به رشته کوه های شمال کشور نزدیک می شود

شاید با رفتن به ارتفاعات یک کوه و گام گذاشتن روی صخره های محکم آن گمان کنیم با پدیده ای ثابت و استوار روبه رو هستیم. اما بر خلاف تصور ما، کوه ها نیز مثل ابرها در حال حرکت هستند و مانند جانداران مراحل تولد، زندگی، تکامل و مرگ را سپری می کنند، اما چگونه؟ ۱۱ دسامبر (۲۱ آذر) روز بین المللی کوهستان بهانه ای شد تا برای شناخت بیشتر از شگفتی های اسرارآمیز کوه ها به سراغ دکترمحمدرضا قاسمی، دکتری زمین ساخت، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور و رئیس کمیته برنامه بین المللی علوم زمین یونسکو برویم و گفت وگویی اختصاصی درباره این موضوع داشته باشیم که در ادامه می آید.

کوه ها چه نقشی در زندگی انسان دارند؟

کوه ها می توانند نقش های بسیار زیادی در زندگی انسان و موجودات ایفا کنند، یک کوه می تواند تاثیر فراوانی در شرایط اقلیمی و آب و هوایی منطقه داشته باشد.به عنوان مثال شکل گیری ارتفاعات رشته کوه های هیمالیا باعث شده است جریان هوای عادی حاکم بر اطراف زمین برهم خورد و اقلیم های متفاوتی ایجادشود. رشته کوه های البرز و زاگرس نیز مانند دیوار و سدی مقابل جریان های مرطوب مدیترانه و دریای کاسپین محسوب می شوند که باعث شده است منطقه خشکی در ایران مرکزی ایجاد شود. به همین دلیل بارش باران و هوای مرطوب دریک منطقه و خشکی و بی آب و علفی در منطقه دیگر باعث تنوع های زیستی با پوشش های گیاهی و جانوری متفاوتی شده است. همچنین دامنه کوه ها به دلیل بارش فراوان چشمه ها و رودها، حوزه آبریز مناسبی برای کشت محصولات کشاورزی و زندگی دامداری محسوب می شود. سهولت دستیابی به منابع آبی و آب و هوای مناسب دامنه کوه ها نیز زمینه ای مساعد برای سکونتگاه و گسترش زندگی شهری در دامنه های کوه ها فراهم کرده است. از این رو اغلب کلانشهرها در دامنه کوه ها شکل گرفته اند.

داستان تولد یک کوه چگونه نوشته می شود؟

انرژی زمین گرمایی یکی از مهم ترین عوامل شکل گیری رشته کوه ها محسوب می شود. حرارت درونی زمین در بخش هسته حدود ۵۰۰۰ سانتی گراد است که تنه به تنه حرارت سطح خورشید می زند. این حرارت به صورت پیوسته با جریان بسیار آرام از زمین خارج می شود. بخش دیگر این انرژی به صورت جریان همرفت اتفاق می افتد. به این مفهوم که بخش های داغ درونی به علت سبکی به سمت سطح زمین می آیند و بخش سرد با بازگشتن به داخل زمین، باعث تغییر شکل قشر بیرونی زمین می شود. به این پدیده ای که باعث حرکت صفحات زمین می شود، تکتونیک صفحه یا زمین ساخت صفحه ای می گویند. تئوری ای که آلفرد وگنر در دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی پایه گذار آن بود.این حرکت ها در بخش بیرونی زمین نیز باعث می شود صفحات سخت زمین با یکدیگر کنش هایی داشته باشد. معمولا این کنش ها به صورت کشش (واگرا) یا فشار (همگرا) یا حرکت در کنار صفحات دیگر اتفاق می افتد. اغلب در محل اقیانوس ها، جایی که پوسته زمین بیشترین عمق را دارد دو صفحه تکتونیکی از یکدیگر دور(واگرا) می شوند و در محل آنها، یک پوسته نسبتا سنگین و نازکی ایجاد می شود که به پوسته اقیانوسی معروف است. این پوسته اقیانوسی شروع به گسترش و رشد می کند، اما از آنجا که سطح زمین مساحتی ثابت دارد، پوسته اقیانوسی در جاهای قدیمی تر شروع به فرورانش در زیر قاره ها می کند یا این که قاره ها را به سمت همدیگر می راند (همگرایی). این همگرایی بین قاره ای و کشش و دورشدگی سمت دیگر باعث پدید آمدن رشته کوه ها می شود. به عنوان مثال،

رشته کوه های هیمالیا از برخورد دو صفحه قاره ای و رشته کوه آند در باختر آمریکای جنوبی بر اثرهمگرایی و فرورانش پوسته اقیانوسی به زیر پوسته قاره ای به وجود آمده است. گاهی نیز در برخی مناطق کششی دنیا، بر اثر فعالیت های آتشفشان ها و خروج مواد مذاب از داخل زمین هم می توان شاهد شکل گیری کوه ها باشیم. این نوع کوه ها اغلب به صورت قله های تکی در سطح زمین دیده می شود و به علت انباشته شدن مواد مذاب روی سطح پوسته، ارتفاع نسبتا زیادی هم دارد. کلیمانجارو و دماوند از جمله این کوه ها هستند.

جوان ترین و کهن ترین کوه های جهان و ایران از چه نوعی است؟

قاسمی: حدود ۲۰ میلیون سال پیش بر اثر برخورد میان صفحه تازی و اوراسیا که در شمال ایران قرار گرفته، دو رشته کوه زاگرس و البرز پدید آمده است. کوه دماوند البته یک کوه آتشفشانی است که حدود دو میلیون سال پیش از انباشت مواد آتشفشانی متولد شد

بیشتر کوه ها منشا تکتونیکی دارند. قدیمی ترین کوه زادها از لحاظ برخورد دو صفحه مربوط به باختر آمریکا ی شمالی در مقطع زمانی صد میلیون سال پیش (دوران کرتاسه؛ دومین دوره زمین شناسی) است. البته رشته کوه های بسیار کهن تری هم در گذشته های بسیار دور شکل گرفته، اما عمرشان بر اثر فرسایش به پایان رسیده و تنها آثاری از آنها باقی مانده است. جوان ترین کوه زایی هم به رشته کوه های کشور تایوان مربوط است که از حدود چهار میلیون سال پیش شروع به شکل گیری کرده است. قدمت کوه زایی در ایران نیز به ۲۰۰ میلیون سال پیش می رسد. یکی از کوه زایی های معروف این دوره، کوه زایی کمرین نام دارد که به اواخر تریا و اوایل دوران ژوراسیک مربوط است. این کوه زایی بیشتر از ده دوازده میلیون سال دوام نداشته است، اما به طور کلی می توان گفت کوه زایی در کشور ایران از لحاظ زمین ساختی جوان محسوب می شود. حدود ۲۰ میلیون سال پیش بر اثر برخورد بین صفحه تازی (عربی) و اوراسیا که در شمال ایران قرار گرفته دو رشته کوه زاگرس و البرز پدید آمده است. پیدایش کوه جوان دماوند به عنوان بام ایران و بلندترین کوه خاورمیانه نیز با منشأ آتشفشانی به حدود دو میلیون سال پیش برمی گردد که بر اثر انباشتگی مواد آتشفشانی روی پوسته زمین شکل گرفته است. این کوه در ارتفاعات رشته کوه البرز در زمان کواترنر حدود دو میلیون سال پیش، آغاز به شکل گیری کرده است.

یک کوه جوان و بالغ پس از طی چه فرآیندهایی به مرحله پیری و مرگ می رسد؟

ریخت شناسان زمین، مراحل مختلفی برای جوانی و پیری و تغییر چهره زمین در نظر می گیرند. کوه ها نیز چنین روالی دارند، یعنی ابتدا جوان بوده و پس از آن به بلوغ می رسند و در نهایت بنا برتاثیر فرآیند های درونی مانند کاهش انرژی فرآیند کوه زایی و عوامل بیرونی همچون فرسایش به مرحله پیری می رسند. در مراحل اولیه، معمولا فرآیندهای درونی حرکت های تکتونیکی یا زمین ساخت، قوی تر و شدیدتر است و ارتفاع گیری و اوج گیری رشته کوه ها سریع تر اتفاق می افتد، اما پس از مدتی به علت کاهش انرژی، فرآیند کوه زایی بتدریج تنزل می یابد و فرآیند فرسایش قوی تر می شود. به عنوان مثال هم اکنون براساس اطلاعاتی که از داده هایGPS سازمان نقشه برداری کشور فراهم شده است، ایستگاه تهران در سال با سرعتی حدود پنج میلی متر در سال به ایستگاه رشته کوه های شمالی کشور در حال نزدیک شدن است. از سوی دیگر، گرانش یا جاذبه زمین هم عاملی است که مانع ارتفاع گیری رشته کوه ها می شود، یعنی به محض این که نیروی ارتفاع گیری کوه تقلیل پیدا کند، نیروی جاذبه در مقابل عمل می کند و باعث فرو ریزش کوه ها می شود. گاهی این رشته کوه ها بر اثر فرو ریزش و کشش جای خود را به حوزه های اقیانوسی می دهند. بستر اقیانوس هم در مراحل بعدی می تواند با فرآیندهای همگرایی و برخورد دو صفحه قاره ای یا قاره ای به اقیانوسی، باعث پدید آمدن رشته کوه های جدیدی شوند.این فرآیند تشکیل اقیانوس ها و رشته کوه ها، می تواند چندبار در آن محل و در بازه های زمانی متعددی رخ دهد.

در مجموع چه عواملی در مرگ یا تولد یک رشته کوه دخیل است؟

جالب است بدانید پورسینا( ابن سینا) در رساله خود به نام اصل کوه ها اظهار می کند کوه ها به دو دلیل به وجود آمده اند؛ نخست از طریق برآمدگی قشر زمین. او این پدیده را با رویدادهای زمین لرزه ای و جا به جایی های چند متری ناشی از شدت این لرزه ها در سطح زمین مقایسه می کند. دومین پدیده ای که پورسینا به آن اشاره می کند، حفر و ایجاد برجستگی هایی در سطح زمین به وسیله آب های جاری است. امروزه نیز افراد متخصص علوم زمین یا زمین ریخت شناسی به این مساله اعتقاد دارند. یعنی فرآیند تشکیل کوه ها را حاصل اندرکنش یا تقابل میان فرآیندهای درونی زمین ساختی می دانند. در واقع فرآیندهای درونی باعث تشکیل رشته کوه ها و برپایی کوه ها شده و در مقابل فرآیندهای بیرونی مانند باد و باران باعث فرسایش و تعدیل شکل گیری رشته کوه هایی مانند ایجاد دره ها می شوند. در کنار این عوامل طبیعی، گاهی فعالیت های کوتا ه مدت انسان مانند راهسازی، تخریب کوه ها، ریختن زباله ها به محیط زیست، اکتشافات سنگ های معدنی، ریزش و زمین لغزش کوه به دلیل پایدار نساختن ارتفاعات هم می تواند فرسایش کوه را تشدید کند و در بازه زمانی کوتاه زمین شناسی، مرگ زودهنگام یک کوه را رقم بزند.

فرزانه صدقی

انتشار : ۲۰ مهر ۱۳۹۴

دانلود فایل‌های بسته آماده‌چاپ و نصب تابلو اعلانات مسجدنما هفته دوم اردیبهشت ماه 1403

دانلود فایل‌های بسته آماده‌چاپ و نصب تابلو اعلانات مسجدنما همیشه دنبال این بودی یه جایی باشه تا راحت بتونی محتوای مطمئن با طراحی خوب را پیدا کنی؟ همیشه دنبال این بودی یکی کارهای محتوایی را ناظر به مسائل روز انجام بده و دغدغه تأمین محتوا را نداشته باشی؟ همیشه ... ...

دریافت فایل : دانلود فایل‌های بسته آماده‌چاپ و نصب تابلو اعلانات مسجدنما هفته دوم اردیبهشت ماه 1403

کیس اختلال دوقطبی - مصاحبه با بیمار دو قطبی - نمونه مصاحبه با بیمار دوقطبی

تعداد صفحات: 11 نوع فایل: WORD + فایل هدیه: نمونه مصاحبه تشخیصی افسردگی و اعتیاد (8صفحه) فهرست مطالب: شرح حال (مشخصات، علت ارجاع، شکایت عمده، مشکلات موجود و ...) معاینه وضعیت روانی تشخیص مصاحبه بخشی از متن فایل: م: خوابت چطوره؟ ب: زیاد خوب نیست، اگار ... ...

دریافت فایل : کیس اختلال دوقطبی - مصاحبه با بیمار دو قطبی - نمونه مصاحبه با بیمار دوقطبی

پاورپوینت کیست هموراژیک تخمدان و درمان آن

عنوان پاورپوینت: دانلود پاورپوینت کیست هموراژیک تخمدان و درمان آن فرمت: پاورپوینت قابل ویرایشتعداد اسلاید: 27پاورپوینت آماده ارائهفهرست مطالب:مقدمهکیست تخمدان هموراژیک چیستانواع کیست هموراژیککیست‌های فولیکولارکیست‌های لوتئالعلائم کیست هموراژیک علت کیست هموراژیک عوارض کیست ... ...

دریافت فایل : پاورپوینت کیست هموراژیک تخمدان و درمان آن

روانشناسی دین.pdf

روانشناسی دین.pdf بر اساس رویکرد تجربی ... ...

دریافت فایل : روانشناسی دین.pdf

خدا و محدوده عقل.pdf

خدا و محدوده عقل.pdf ... ...

دریافت فایل : خدا و محدوده عقل.pdf

کارد جوان.pdf

کارد جوان.pdf ... ...

دریافت فایل : کارد جوان.pdf

پرسپولیس.pdf

پرسپولیس.pdf persepolis.pdf ... ...

دریافت فایل : پرسپولیس.pdf

تاریخ تبرستان.pdf

تاریخ تبرستان.pdf جلد اول:پیش از اسلام جلد دوم;پس از اسلام جلد سوم:دانشوران تپوری ... ...

دریافت فایل : تاریخ تبرستان.pdf

Accounting : 2 books in 1: Accounting Principles + Bookkeeping & Quickbooks how to manage finances, avoid overpayments and increase profits overcoming

توضیحات محصول Accounting : 2 books in 1: Accounting Principles + Bookkeeping & Quickbooks how to manage finances, avoid overpayments and increase profits overcoming every fiscal obstacle in the best way Year:2020 Publisher:Chris ... ...

دریافت فایل : Accounting : 2 books in 1: Accounting Principles + Bookkeeping & Quickbooks how to manage finances, avoid overpayments and increase profits overcoming

پیمانی که شکسته شد.pdf

پیمانی که شکسته شد.pdf داستانهای کوتاه ژاپنی ... ...

دریافت فایل : پیمانی که شکسته شد.pdf

از حال بد به حال خوب شناخت درمانی.pdf

از حال بد به حال خوب شناخت درمانی.pdf ... ...

دریافت فایل : از حال بد به حال خوب شناخت درمانی.pdf

چاخان.pdf

چاخان.pdf ... ...

دریافت فایل : چاخان.pdf

قالب آماده رنگی پلاک خودرو word

قالب آماده رنگی پلاک خودرو word مناسب برای چاپ روی برگه A3 ... ...

دریافت فایل : قالب آماده رنگی پلاک خودرو word

ست خفن مجلسیpa700

بهترین ست گلچین مجلسی ازpa5xبرای سازpa700.تبدیل واماده کردم .این ست قدرت وکفیت کیبوردشما رو صدچندان میکند.برای دوستانی که مجلس میروند این ست بهترین وخفن ترین.است.امیدوارم راضی باشید.ومارو حمایت کنید .ست های جدیدتر هم تا ماه اینده اماده میشود وقابل اپلود است ...

دریافت فایل : ست خفن مجلسیpa700

Stock Market Investing 1x1: The Complete Wealth Creation Guide - How to generate sustainable cash flows and invest in highly profitable assets incl. S

Stock Market Investing 1x1: The Complete Wealth Creation Guide - How to generate sustainable cash flows and invest in highly profitable assets incl. Stocks, ETFs and Real Estate Year:2021 Publisher:Independently published Language:English ISBN ... ...

دریافت فایل : Stock Market Investing 1x1: The Complete Wealth Creation Guide - How to generate sustainable cash flows and invest in highly profitable assets incl. S

انواع روش های کسب درآمد آسان از اینترنت

آمار بازدید

عضویت در سایت کلیکی لایف کلیک

زمین را باید شست

آلودگی های نفتی و شیمیایی

آلودگی هوا

انباشت زباله

آلودگی صوتی

آلودگی آب

کامیون ریگ پاش، برای مهار ریزگردها

راه حل طبیعی از زبان طبیعت

به دنبال رد پای ریزگردها

ویتامین های اقیانوسی

خلیج فارس فقط یک اسم نیست

اهمیت لاک پشت ها در اکوسیستم دریایی

خطرهایی که در کمین لاک پشت های دریایی است

آلودگی های محیطی

پاکسازی جزیره فارور کوچک

قارچ ها به کمک زمین می آیند

حفاظت از کوسه ها

پیش بینی ادامه روند کاهش جمعیت

تاثیر حذف کوسه ها از زنجیره غذایی

راز بقای نهنگ ها

خرس قهوه ای در گرداب بقا

غذای خرس قهوه ای

برای حفاظت از خرس ها چه کنیم؟

روش های انسان محور برای حل تعارض انسان و خرس (HBC)

روش های «خرس محور» برای کاهش HBC

تفریحی که حیوانات را آزار می دهد

زورشان فقط به حیوانات می رسد

کودک را طرد نکنید

روح کودک را نیازاریم

بدنامان تغییر اقلیم

مردابی در مکزیک؛ کلید حل معمای حیات مریخی

باکتری های مرداب کواترو سینگاس

قطب های بدون یخ

داستان تولد یک کوه

کوه ها چه نقشی در زندگی انسان دارند؟

داستان تولد یک کوه چگونه نوشته می شود؟

جوان ترین و کهن ترین کوه های جهان و ایران از چه نوعی است؟

یک کوه جوان و بالغ پس از طی چه فرآیندهایی به مرحله پیری و مرگ می رسد؟

در مجموع چه عواملی در مرگ یا تولد یک رشته کوه دخیل است؟

در این وبسایت انواع روش های کسب درآمد آسان از اینترنت به کامل توضیح داده شده است